Review ý nghĩa phim Monos: ngây thơ, bạo lực, dốt nát

Monos (2019) là phim tâm lý – nghệ thuật lấy đề tài chiến tranh làm phông nền, phim có nhiều cảnh quay đẹp, nội dung hỗn loạn nhưng lôi cuốn người xem. Tất nhiên sự hỗn loạn đó mang trong nó sự hợp lý cùng những ý nghĩa sâu sắc. Không khó để nhận định rằng, trong thời điểm này, đây là bộ phim đáng xem nhất khi mà những bộ phim mới xuất bản gần đây đa phần đều nhạt nhẽo vô vị. 2020 có lẽ là năm ảm đạm nhất đối với nền điện ảnh thế giới, vì có quá nhiều ý tưởng dần trở nên cũ kỹ do khai thác quá độ, song song là trình độ khán giả đang được nâng cao hơn trước. IMDb 7.0 – điểm số khá thấp so với nhận định của tôi, vì đây là một phim giá trị.

Phim kể về một nhóm chiến binh ở tuổi thiếu niên của lực lượng ly khai, họ có nhiệm vụ giam giữ con tin, nhưng sau đó đã xẩy ra nhiều sai lầm đáng tiếc, nội bộ chia rẽ, tự giết lẫn nhau. Xem phim nếu bạn muốn biết thêm chi tiết, hoặc đọc tiếp bài viết.

Giải mã thông điệp truyền tải

Bộ phim được bắt đầu với cảnh 8 thiếu niên đang chơi trò bịt mắt đá bóng trên một đỉnh núi, 8 người là một đội và chỉ có một cầu môn duy nhất, để xác định vị trí và phương hướng thì trước cầu môn phải có 2 người đứng để phát ra âm thanh, quả bóng có lục lạc, lưới có gắng chuông để biết khi nào bóng thật sự vào được cầu môn. Quả thật trò này khá thú vị, nhưng giờ ta giả sử rằng không có ai đứng trước cầu môn và lưới không gắng chuông, thì làm sao có thể chơi tiếp trò này nếu chẳng thấy gì cả? Và nếu thay quả bóng thành kẻ địch, đặt vào tay mỗi cầu thủ một cây súng, họ sẽ làm gì? Họ sẽ giết lẫn nhau, bộ phim thể hiện rõ điều đó. Chúng ta đều thấy rằng chữ “giả sử” và chữ “nếu” mà tôi vừa đặt ra thì vô cùng phi lý, đáng tiếc là thế giới mà chúng ta đang sống đã tạo ra vô số điều phi lý y như vậy.

Ngọn núi là biểu tượng cho thiên đường mà nếu chúng ta có thể giống như những đứa trẻ ấy, chúng ta đang sống trong thiên đường. Hãy nhìn cách mà những đứa trẻ ấy đã sống, chỉ có vui chơi và hạnh phúc, tình yêu được thể theo cách thuần khiết nhất, mỗi cá nhân được tự do lựa chọn sống theo cách mình muốn, tình dục đồng giới hay khác giới đều là tự nhiên và hoàn toàn không có màu sắc của tội lỗi.

Nhưng mọi chuyện đã thay đổi khi người ta đặt vào tay bọn trẻ con bò, khẩu súng, con tin. Con bò là biểu tượng của vật chất, khẩu súng là bạo lực, và con tin là sự thù hận. Điều đáng nói ở đây, bọn trẻ thì vẫn là bọn trẻ, nhưng những thứ được giao lại không phải là đồ chơi, lẽ ra trước khi giao nhiệm vụ cho bọn trẻ thì họ phải dạy cho bọn trẻ hiểu ý nghĩa của những thứ đó là gì, tức phải giúp bọn trẻ trở thành một con người thực thụ, một con người hoàn toàn trưởng thành. Bởi vì họ không làm như vậy, nên tất cả đối với bọn trẻ chỉ giống như đồ chơi trong một trò chơi, và hậu quả nghiêm trọng xẩy ra là điều tất yếu.

***Loài người giống như bọn trẻ, tự bịt mắt và chơi một “trò chơi” nguy hiểm***

Bọn trẻ dùng trái sáng làm pháo hoa, dùng súng như pháo nổ, kết quả là con bò trúng đạn, thế là một mạng người trả cho một mạng bò. Khi con người không biết giá trị của sự việc, không biết giá trị bản thân, thì con người chẳng khác chi là gia súc, họ bị người khác đối xữ như gia súc – sự giáo dục của phe ly khai, họ đối xữ với người khác cũng như gia súc – cách đối xữ đối với con tin và đồng đội, cuối cùng họ đối xữ với chính họ cũng như gia súc – đội trưởng tự sát.

Khi luật lệ được hiểu theo cách ngây ngô, khi mạng sống con người bị xem như trò chơi, khi bạo lực là cách chơi, và khi trách nhiệm không có ý nghĩa, thì sau khi sai lầm diễn ra, con người thường lựa chọn chạy trốn và chối bỏ trách nhiệm. Con bò vô tình bị giết, hẳn phe ly khai không ngu đến nỗi vì thế mà xữ bắn một người lính. Nhưng thiếu niên trưởng nhóm lại nghĩ đó là một sai lầm cực kỳ nghiêm trọng, vì thế cậu ta tự sát, tự sát là không dám đối diện với sự thật, cậu ta cũng đánh giá sai giá trị của con bò và giá trị của bản thân. Lựa chọn của trưởng nhóm thứ 2 là lừa dối cấp trên, cũng vì hiểu sai về các giá trị. Cô gái bị con tin giết dưới suối và cậu bé bị cột vào cây cũng vì xem việc giam giữ con tin giống như trò chơi. Tất cả đều do dốt nát mà ra.

Nếu bạn có một con mèo, sau đó bạn biến nó thành một con hổ thật sự, vậy điều gì xẩy ra nếu bạn muốn lấy đi thức ăn và tước đi răng nanh móng vuốt của nó? Con hổ đó sẽ vồ chết bạn. Phe ly khai đã đào tạo bọn trẻ thành những con thú dữ, khi gã cấp trên muốn tước quyền của trưởng nhóm, gã đã bị bắn, sau đó cả nhóm thiếu niên quay nòng súng về phe ly khai để săn giết. Giành lấy tự do thì luôn là nhu cầu quan trọng nhất của cả con người lẫn con thú – nếu bản thân có đủ khả năng tự vệ hoặc chống đối. Điều đáng sợ ở đây là con thú thì không biết đúng sai tốt xấu, nó sẽ tàn sát tất cả mọi thứ cản trở nó tìm đến con mồi hoặc điều nó muốn. Lịch sử thế giới cũng nói rất nhiều về những điều tương tự, ví như vài nhóm ly khai được phương tây tài trợ, sau đó họ trở thành tổ chức khủng bố cho nổ bom tự sát khắp nơi. Đừng cười phương tây, phương đông có Pol Pot làm ví dụ đấy. Vì tư lợi cá nhân, chúng ta đều phạm sai lầm y như nhau, chúng ta biến con người thành ngu muội để hưởng lợi, cuối cùng thì chúng ta có thoát được hậu quả không?

Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?

Bạn cảm thấy gì về việc con tin giết cô gái? Đó là hành động tự vệ nhưng lại khiến cho chúng ta cảm thấy xót xa, cô gái đối xữ rất tốt với con tin, như nếu được lệnh xữ tử con tin thì cô ấy sẽ nổ súng mà không hề do dự. Có không ít trường hợp rất nhiều tổ chức từ thiện đến vùng chiến để cứu giúp, nhưng lại bị chính những người mà họ cứu giúp bắt làm con tin và xử tử, tất cả đều do ngu dốt và bạo lực mà ra.

Ý nghĩa của tựa phim

Monos là gì? Đó là tên của phe ly khai, cũng có thể là tên của vị lãnh tụ phe này. Nhưng về mặt ẩn dụ, nó là biểu tượng cho một lý tưởng vô nghĩa, sáo rỗng, tàn bạo và dối trá. Nói cho dễ hiểu, nó tương đồng với những thứ như chủng tộc thượng đẳng, chủ nghĩa hoàn mỹ nhất, tôn giáo vĩ đại nhất, dân tộc trí tuệ nhất. Chúng ta nên cẩn thận với mấy thứ tuyên truyền kiểu đó khi chúng ta chưa thật sự hiểu được bản chất của các từ thượng đẳng – hoàn mỹ – vĩ đại – trí tuệ. Đối với tôi, chỉ có như vị như Đức Jesus, Đức Phật, Lão Tử, các thiền sư, những bậc thầy tôn giáo, những nhà tư tưởng mang đến tình yêu – tự do – hạnh phúc – sự khai trí, các nhà khoa học vì sự phát triển của nhân loại … thì mới xứng đáng với những từ đó. Và tất nhiên, những vị này đều không dính dáng gì đến từ “bạo lực”.

Từ đầu phim cho đến cuối phim, chúng ta chẳng hiểu được Monos đấu tranh cho điều gì, và bởi vì nó chẳng có ý nghĩa gì nên nhóm thiếu niên vứt bỏ như rác rưởi, điều mà Monos tạo ra chỉ là những con thú sống theo bản năng. Khi tôi nhắc đến từ “thú”, nó không đồng nghĩa với sự xúc phạm hoặc mắng nhiếc, mà tôi đang nói về mặt bản chất.

Tuy nhiên thế giới này luôn có những ngoại lệ, Rambo là một ngoại lệ, nhờ vào sự nhạy cảm, Rambo cảm nhận được sự thật và hạnh phúc, ví dụ như việc chỉ ra Lady luôn thích cặp với trưởng nhóm, Monos không thể khiến Rambo thành thú dữ. Về mặt tương phản, trong xã hội của chúng ta cũng có rất nhiều những vị thánh như tôi có nhắc ở trên, nhưng họ cũng bất lực trong việc biến “con” thành “người”.

Đoạn cuốn có cảnh Lady tìm thấy 3 đứa trẻ nấp dưới gầm bàn, điều đó tượng trưng cho một vòng lặp mới, sự ngây thơ – bạo lực – dốt nát lại tiếp tục và tiếp tục. Monos là nhóm ly khai, Monos cũng là nhóm thiếu niên, Monos sẽ là 3 đứa trẻ đó trong tương lai, Monos sẽ tồn tại cho đến vô cùng nếu tất cả chúng ta không nỗ lực cứu lấy những đứa trẻ. Còn nếu chúng ta chỉ biết tư lợi thì chúng ta chính là Monos và đang tạo ra Monos.

Ngoài ra trong phim cũng có nhiều cảnh rất thú vị, ví như một cảnh quay từ trên xuống, đỉnh núi hiện diện 3 điểm nổi bậc từ trái qua phải gồm con bò – nhà tù – 2 ngọn tháp, chúng ta có thể hiểu theo 2 cách, cách 1 là say mê vật chất sẽ tiến vào nhà tù và cuối cùng trở thành vật tế thần; cách 2 theo chiều từ phải qua trái là tin vào một lý tưởng sáo rỗng sẽ vào nhà tù và cuối cùng bị biến thành con bò (cười). Ví dụ khác, cảnh những thiếu niên sau buổi tiệc, buổi sáng họ cầm súng chui ra từ cái hang bắn lung tung làm chết con bò, nó tương ứng với truyện ngụ ngôn “cái hang” của Plato, loài người có khác chi bọn trẻ đó, chúng ta trở nên thông minh hơn, được khai sáng, bước ra từ tối tăm, nhưng hãy nhìn xem chúng ta đang tàn phá thế giới này như thế nào, “con bò” tạo ra sữa nuôi sống chúng ta, nhưng chúng ta lại giết nó vì ngu dốt. Còn nhiều cảnh khác thì các bạn tự tìm hiểu nhé.

Để xã hội tốt đẹp hơn – Hãy ủng hộ tài chính Chí Blog:

Hàng tháng: https://www.patreon.com/chi_blog_movie_reviews

Paypal: https://www.paypal.com/paypalme/nguyenminhchi2806

Bank – Người nhận: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526

Ví momo: