Rosemary’s Baby (Đứa Con Của Rosemary – 1968) là phim kinh dị lấy đề tài tôn giáo, phim thể hiện góc nhìn bi quan về thế giới hiện thực, khi mà đức tin trở thành một thứ gì đó vô cùng xa xỉ, khi tôn giáo chỉ còn là một vỏ bọc tốt đẹp bên ngoài. Để tránh hiểu nhầm, tôi xin đính chính là bài viết này phân tích quan điểm của kịch bản phim để giúp người đọc hiểu phim, không phải là quan điểm chính thức của tôi. Mặt khác, tuy phim sữ dụng tôn giáo như một hình tượng, nhưng không hẳn nhắm vào tôn giáo, vấn đề được đề cập mang tính bao quát hơn nhiều, vì thế cũng dễ hiểu tại sao bộ phim kinh dị và trừu tượng này trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều đạo diễn ngày nay. IMDb 8.0
Phim kể về đôi vợ chồng trẻ đến thuê một căn hộ rộng rãi ở tầng 7 trong tòa nhà lớn cổ xưa, Rosemary – người vợ sau khi tiếp xúc với cô gái ở căn hộ bên cạnh thì vài ngày sau cô gái ấy đã chết do rơi từ tầng 7 xuống. Sau vụ tai nạn đó, đôi vợ chồng già nhận nuôi cô gái bất hạnh đó đã đến làm quen với Rosemary, họ dần trở nên thân thiết hơn. Sự việc trở nên phức tạp khi Rosemary quyết định sinh đứa con đầu lòng, có gì đó vô cùng mờ ám đã diễn ra ở những người mà cô ấy quen biết, nó khiến cô ấy lo lắng cho đứa con trong bụng. Hãy xem phim để biết thêm chi tiết hoặc đọc bài tiếp.
Phân tích ý nghĩa thông điệp
Để tôi vào thẳng vấn đề theo cách ngắn gọn nhất rồi sau đó mới bắt đầu phân tích thì các bạn sẽ dễ hiểu hơn. Rosemary là một người mẹ, cảnh bắt đầu và kết thúc phim là góc nhìn từ trên cao xuống với một bài hát giống như lời ru con, vậy Rosemary là biểu tượng cho điều gì? Đó là mẹ trái đất, nếu thế thì giáo phái của phù thủy và tôn thờ quỷ dữ đó là gì? Chính là những điều mà thế giới ngày nay của chúng ta đang tôn thờ và theo đuổi, nó là sự độc ác, tội lỗi, sự đam mê vật chất, sự giả dối. Còn về đứa trẻ? Đó chính là thế hệ tương lai của loài người. Tất nhiên, nói thế để các bạn dễ hình dung thôi, còn thì đây là một phim trừu tượng nên không thể bóc tách trắng đen rõ ràng như vậy được, nhưng các bạn tạm hiểu như vậy đi.
Để triển khai sự trừu tượng đó dựa trên đề tài tôn giáo, bộ phim đã mượn câu chuyện về Đức Jesus – sự khởi đầu của Kitô giáo làm khung sườn cho sự phát sinh một tôn giáo mới thuộc về quỷ dữ của thời hiện đại. Vì vậy nên tách biệt 2 vấn đề này ra nhé các bạn, bộ phim này không có ý phỉ báng nguồn gốc Kitô giáo, cũng không có ý châm biếm sự ra đời của Đức Jesus. Nhưng cũng bởi vì việc mượn khung sườn đó nên nó tạo ra nhiều sự hiểu lầm vô cùng tai hại, nó bị hiểu như sự ám chỉ. Sự thật thì mục đích của bộ phim này là bảo vệ những giá trị nền tảng của tôn giáo, công kích sâu cay vào cách sống con người ngày nay, xem họ như những phù thủy đang tôn thờ quỷ Satang.
Từ đó chúng ta có thể diễn giải vài điểm trọng yếu về nội dung bộ phim, cặp vợ chồng già là những phù thủy, họ nhận nuôi cô gái với mục đích biến cô ấy trở thành mẹ của quỷ. Nhưng sau khi vợ chồng Rosemary dọn đến nơi ở mới, dự định của họ đã thay đổi, vì đôi vợ chồng trẻ này sẽ tạo được một vỏ bọc hoàn hảo để con của quỷ có thể ra đời mà có cả cha lẫn mẹ, do đó họ đã quyết định giết chết cô gái ban đầu. Khi thấy người chồng đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm vai chính cho một vở diễn, họ tìm cách mua chuộc anh ấy, khiến cho người được chọn vai diễn bị mù, sau đó đánh thuốc mê Rosemary và thực hiện nghi thức gọi quỷ giáng lâm để làm cho Rosemary có thai. Câu chuyện sẽ như vậy nếu bạn muốn hiểu theo hướng huyền bí tâm linh.
Nhưng với các bộ phim thuộc thể loại trừu tượng, chúng ta có thể hiểu theo nhiều cách, rằng tất cả những gì đang diễn ra chỉ là sự tưởng tượng của Rosemary, không có tổ chức thần bí nào cả, tất cả chỉ là sự trùng hợp. Cuốn sách không nói người đàn ông 79 tuổi là phù thủy, chỉ nói về người cha của ông ấy và chuyện đó đã quá xa xưa. Mọi chuyện mà Rosemary thấy chỉ là ảo giác và cô ấy có xu hướng bị tâm thần. Về phần đứa trẻ còn sống hay đã chết thì rất khó kết luận, có thể đã chết, có thể còn sống nhưng mọi người sẽ cách ly người mẹ tâm thần với đứa trẻ để nó không bị tổn hại. Tất nhiên khi hiểu theo hướng này thì đoạn phim cuối chỉ là một giấc mơ khi Rosemary ngủ.
Người viết ra kịch bản phim này, hoặc chính xác hơn là tác phẩm mà từ đó được chuyển thể thành phim, tác giả có một góc nhìn rất bi quan về thời đại ngày nay. Giống như vài đoạn trong phim, một nhân vật đã nói rằng đức Giáo Hoàng chỉ đến những nơi truyền thông phát triển, hoặc về sự xa hoa của giáo hội; hay như đoạn Rosemary mơ khi ngủ, đó có thể là ký ức của cô ấy khi còn bé, cửa sổ của giáo đường đã bị bịt kín lại, vị sơ già cay nghiệt; hay như sợi dây chuyền mà cô gái bất hạnh đã mang và sau đó được trao cho Rosemary, nó được gọi là “bùa hộ mạng”, nhìn từ bên ngoài thì nó rất đẹp nhưng nó phát ra một mùi thối rất khó ngửi, hàm ý là bên trong của nó đã bị hư thối và mọc đầy nấm móc. Điều này khiến tôi nhớ đến lời của Đức Jesus khi mắng những tư tế đạo đức giả của người Do Thái “Khốn cho các ngươi, vì các ngươi giống như mồ mả tô vôi, bên ngoài có vẻ tốt đẹp, nhưng bên trong đầy xương kẻ chết và mọi thứ dơ nhớp”.

Nếu bạn để ý kỹ, các diễn viên phụ được tách ra thành 2 nhóm người, một nhóm thì toàn là người già, một nhóm thì toàn là người trẻ. Điều đó cũng nói lên rằng thế giới ngày nay được chia tách làm đôi và đi theo 2 hướng hoàn toàn khác nhau. Nhóm người già đại diện cho nền văn hóa cũ bị ảnh hưởng sâu sắc từ tôn giáo nhưng phần lớn đã biến chất, trong khi nền tảng thật sự của đức tin thì đã chết đi, thể hiện ở nhân vật người bạn già của Rosemary, người trao cho cô ấy quyển sách. Còn nhóm người trẻ đại diện cho xu hướng mới, hoàn toàn vô thần, họ chỉ tin vào khoa học. Chúng ta có thể thấy điều đó ở 2 vị bác sĩ, bác sĩ già thì chỉ cho Rosemary dùng các loại thảo mộc, bác sĩ trẻ thì toàn cho Rosemary thuốc viên.
Phim không hẳn công kích tôn giáo, chỉ là khi nhìn vào thế giới ngày nay, tác giả nhận ra rằng con người ngày nay đã không còn bao nhiêu đức tin, nếu họ đang theo tôn giáo thì đó chỉ là truyền thống, hoặc do nền văn hóa xưa cũ ảnh hưởng, thứ mà con người ngày nay theo đuổi là sự giàu có về vật chất, sự ích kỷ cá nhân. Họ khai thác mẹ thiên nhiên vô tội vạ, đó là vì sao hình tượng Rosemary sau khi có thai thì ngày càng trở nên ốm o gầy mòn và bệnh tật. Cái hội phù thủy trong phim gồm đủ các thành phần, “họ” là ai? “Họ” là các tổ chức, các tập đoàn, các chính phủ; hoặc cũng có thể hiểu họ là các chủ nghĩa, các dòng tư tưởng đang bao phủ lên thế giới loài người. Nhưng dù loài người có trở thành thế nào đi nữa, có giống như đứa con của quỷ thì mẹ thiên nhiên vẫn luôn là mẹ và đang nuôi sống chúng ta, đó chính là ý nghĩa của kết phim.
Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?
Kể từ khi Rosemary có thai, cô ấy luôn lo sợ ai đó sẽ hại con mình, dù chúng ta hiểu phim theo cách thứ nhất hay cách thứ 2 thì nỗi sợ đó là hoàn toàn là có thật, nếu bạn thật sự hiểu thế giới này bệnh hoạn đến cỡ nào. Để diễn giải thì hơi khó khăn, đối với tôn giáo, tôn giáo mang đến cho con người một đức tin về Thiên Chúa toàn mỹ, về sự thật – công bình – bác ái, nhưng tôn giáo cũng cho rằng tội lỗi sinh ra từ những ham muốn của xác thịt, điều này có lẽ đúng, nhưng nếu quan điểm này quá cực đoan, nó sẽ tạo ra sự ám ảnh về tội lỗi khi con người có những ham muốn xác thịt và vật chất, trong khi đây là nhu cầu hoàn toàn tự nhiên thuộc về bản năng. Đối với người vô thần, nhu cầu bản năng trở nên trọng yếu nhất, điều này rất dễ khiến con người bất chấp tất cả để đạt được nó và từ đó sa vào tội lỗi.
Góc nhìn bi quan của tác giả phim chính là ở việc nhận ra thế giới ngày nay đã hoàn toàn mất đi đức tin về những điều tốt đẹp, người theo tôn giáo hay không theo tôn giáo đều chạy theo dục vọng và sự ích kỷ, hoặc nếu thật sự có đức tin thì lại trở thành quá cực đoan. Điều lẽ ra nên có là con người vừa có một đức tin về những điều tốt đẹp vừa công nhận những nhu cầu chính đáng đối với xác thịt, nghĩa là 2 thứ đó nên dung hòa nhau, hỗ trợ nhau để tạo nên một thế giới tốt đẹp chứ không phải là sự chia cắt như 2 nhóm người già và trẻ ở trong phim, hoặc sự chia cắt giữa tôn giáo và khoa học. Trong sự dung hòa đó, những nhu cầu bản năng sẽ được công nhận và xem trọng, nhưng nhờ vào đức tin về những điều tốt đẹp mà con người sẽ không sa vào sự tham lam vô độ, và sẽ không khiến cho mẹ thiên nhiên bị tàn phá.
Nói vòng vo nửa ngày rất mệt, nhìn vào hiện thực sẽ rõ. Chiến tranh, bệnh tật, nghèo đói, dốt nát, tàn phá thiên nhiên, bất bình đẳng giai cấp – giới tính, phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa cực đoan, tôn giáo cực đoan, … nói chung thì thế giới này vô cùng loạn. Vậy bạn nghĩ nỗi sợ của Rosemary là có thật hay không? Có rất nhiều tác phẩm văn học kinh điển và phim nghệ thuật có cùng góc nhìn như vậy về thế giới ngày nay, chỉ là mấy thứ đó không “gần gũi” với dân Việt chúng ta nên phim này trở thành “khó hiểu”.
Tóm lại thì, để diễn giải những vấn đề mang tính trừu tượng vốn rất khó khăn. Mong là bài viết giải đáp được ít nhiều gút mắc của bạn đối với bộ phim này. Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn, nhớ tham khảo những bài về phim cùng chủ đề mà tôi dẫn link ở phía dưới.
Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.
OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
……………………
Nhớ Share bài viết, Like Chí Blog (Facebook) để dễ dàng theo dõi những bài viết mới.
Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
Những phim cùng chủ đề:
Mẹ – Mother (2017): Chỉ có tình yêu mới tái tạo thiên đường
Cây Đời – The Tree of Life (2011): biết ơn và oán trách
Thủy Quái – Leviathan (2014): Khi sự huyền bí không còn
Nỗi Đau – Calvary: nơi phúc lành ra đi
Hạnh Phúc Của Lazzaro – Happy as Lazzaro (2018): hạnh phúc của thánh
Suối Nguồn – The Fountain (2006): suối nguồn sự sống
Vùng Hủy Diệt – Annihilation (2018): ung thư hay tiến hóa?
Chuyến Tàu Băng Giá – Snowpiercer (2013): sự cân bằng dối trá