Ý nghĩa phim Dark (season 2): vấn đề triết học trên nền viễn tưởng

Đêm Lặng – Dark (P2 – 2019) là một series phim giả tưởng vô cùng phức tạp và hack não. Nhưng người xem sẽ dễ nắm bắt hơn nếu hiểu trọng tâm thông điệp của nó đang nói về điều gì, Chí Blog sẽ giải mã cho bạn về điều này, nó cũng giống như trò chơi giải ô chữ – trò chơi trí tuệ, mỗi chi tiết là một mảnh ghép để tạo nên bức tranh giàu ý nghĩa. Nói cách khác, nếu bạn chỉ chú tâm vào chi tiết hoặc nội dung, bạn sẽ lạc lối trong cái mê cung tràn đầy màu sắc được tạo bởi vô vàn mảnh không gian, thời gian và các nhân vật. Phim được tạo nên từ các vật liệu chính bao gồm bản chất con người, các thuyết khoa học về thời không, từ đó trả lời cho những câu hỏi mang tính triết học và tôn giáo hoặc đạo đức xã hội; hoặc theo một ý nghĩa nào đó, bộ phim này là một tác phẩm Faust của điện ảnh, loại “bán linh hồn cho quỷ” để tìm được sự giải thoát, tự do và thăng hoa trong tâm hồn. IMDb 8.7

Những điều cần chú ý để nắm bắt phim

Phim trở nên rắc rối là do trình tự các móc thời gian được trình bày xen lẫn nhau, bạn chỉ cần phân biệt được các khoản thời gian theo khoản cách 33 năm, gồm 1921 – 1954 – 1987 – 2020 – 2053. Sau đó là các sự kiện chính gắn liền với móc thời gian, 1921 khởi công đào hang tối, 1954 thế hệ thứ nhất bắt đầu, 1987 khám phá ra vật liệu tối, 2020 nơi các nhân vật chính bắt đầu câu chuyện và tận thế , 2053 hậu tận thế. Trong đó, 1987 gắn liền với các tình tiết liên quan đến Claudia Tiedemann điều hành nhà máy điện hạt nhân và khởi đầu thành “quỷ trắng”; 2020 có cuộc điều tra về sự mất tích của đứa trẻ, điểm kết thúc và khởi đầu của vòng lặp mới. Nhớ chú ý đến trang phục nhân vật để xác định thời gian.

Trong ss2, nhớ phân biệt các nhân vật theo tuổi và mối quan hệ giữa họ, bạn chỉ cần tập trung theo dõi vài nhân vật chủ chốt. Jonas Kahnwald trẻ – trung niên – già (Adam), Noah trẻ (sẹo trên mặt) – trung niên (linh mục), Claudia Tiedemann trung niên – già (quỷ trắng), Mikkel Nielsen trẻ (con út gia đình Nielsen, mất tích) – trung niên (cha của Jonas), Martha Nielsen là chị của Mikkel Nielsen và là người yêu của Jonas, Elisabeth Doppler trẻ (cô gái câm) – trung niên (lãnh đạo người sau tận thế) là vợ Noah và là mẹ/con gái của Charlotte Doppler. Vì có cổ máy thời gian, quan hệ giữa họ loạn xà ngầu, Martha là cô và là người yêu của Jonas, Elisabeth là con của Charlotte nhưng sau đó lấy Noah và sinh ra Charlotte.

Vấn đề triết học: tác động của khoa học lên đạo đức con người

Đây là vấn đề rất phức tạp. Khi khoa học còn chưa phát triển, thế giới loài người bị bao phủ bởi các niềm tin tôn giáo, những hiện tượng tự nhiên được xem là quyền năng riêng của Thượng Đế, do đó khi khoa học bắt đầu phát triển, người ta khám phá ra đó chỉ là các hiện tượng hình thành từ những quy luật vật lý trong thế giới vật chất và con người có thể tạo ra chúng, nó trái với niềm tin ban đầu của tôn giáo nên từng bị xem là quyền phép có được từ quỷ dữ.

Nghĩa là khoa học đã trao cho con người những quyền lực mới, tự do mới, chính điều này thúc đẩy con người thoát khỏi sự kiềm kẹp của niềm tin tôn giáo (hà khắc) và trở thành vô thần, một số người bị cuồng khoa học, họ tin rằng với sức mạnh của khoa học thì họ có thể trở thành Thượng Đế, tôi đang nói theo cách đơn giản hóa vấn đề. Nhưng đó chỉ là cách suy nghĩ của ngày xưa, trong sự xác tín ngây thơ của các tổ chức tôn giáo lẫn con người, ngày nay người ta tách biệt khoa học với tôn giáo, khoa học chỉ là một công cụ để tìm ra sự thật về thế giới vật chất.

Tuy đã có sự tách biệt, nhưng vẫn còn sự dây dưa giữa tôn giáo và khoa học trong một số vấn đề cốt lõi, đó là sự giới hạn của cuộc sống con người, sự sống -chết, sự phụ thuộc về không gian và thời gian, luân lý và đạo đức. Có thể thấy khoa học là một thứ quyền năng vô cùng lớn lao, nó là một con dao 2 lưỡi, nó giúp con người trong sự sống nhưng cũng có thể đưa con người đến với cái chết. Vậy vấn đề cốt lõi vẫn là chúng ta sẽ sữ dụng nó như thế nào cho đúng, khi này đối tượng chính không phải là khoa học, mà là bản chất con người, sự đấu tranh giữa “ánh sáng” và “bóng tối” bên trong con người. Việc đặt ra một vấn đề như thế sẽ được quy về triết lý nhân sinh hoặc mang tính triết học.

Khi ta nhảy sang những vấn đề thuộc về bản chất loài người, rất khó phân định rạch ròi đâu là “ánh sáng” và đâu là “bóng tối”, nhưng có thể xác định rằng mọi nguồn cơn đều phụ thuộc vào bản năng và cảm xúc, đó là sự ham muốn, đam mê, dục vọng, tình yêu, thù hận. Sẽ có vô vàn quan điểm về những điều này, sự tranh luận về chúng tiếp diễn từ thế kỷ này qua thế kỷ khác, đã có nhiều quan điểm rằng con người nên diệt tất cả mọi cảm xúc vốn có, nhưng khi đó con người có còn là con người nữa không? Khi mà không còn tình yêu thì thế giới đó có mang lại hạnh phúc cho chúng ta ?

Ý nghĩa thông điệp của phim

Như chúng ta thấy, phim nói về khả năng làm chủ được thời gian của con người, họ có thể nhảy về quá khứ hoặc đến được tương lai. Nhưng hãy nhìn xem họ mang đến những gì cho nhau? Phần lớn là sự đau khổ, phạm vào những điều cấm kỵ trong đạo đức như loạn luân, giết người. Thay vì vật chất tối có thể xem như một món quà của Thượng Đế, nhưng con người đã dùng nó để theo đuổi dục vọng tội lỗi, và không ngạc nhiên khi nó mang họ đến sự diệt vong – ngày tận thế.

Chúng ta có thể quy tất cả những gì xẩy ra là do Adam thúc đẩy, rằng tất cả mọi người đều trở thành con cờ của ông ta, nhưng thực chất không phải vậy, bản thân mỗi người bị thúc đẩy bởi dục vọng hoặc quan niệm trong họ, họ luôn có sự chọn lựa khi sự việc diễn ra, và điều đáng nói là họ luôn chọn cái “nhân” dẫn họ đến cái “quả” là tận thế. Cũng giống như chuyện mà Claudia Tiedemann đã làm, cô ấy biết trước cái chết của người cha, cô muốn thay đổi nó, nhưng khi ông ấy muốn ngăn cản sự phát triển của vật chất tối và tiết lộ về cỗ máy thời gian, thì chính tay cô ấy đã giết cha mình, chính cô ấy hoàn thành cái định mệnh đó.

Vật chất tối giải phóng con người khỏi sự trói buộc của thời gian, nó mang đến tự do, và con người nhảy lung tung loạn xạ về quá khứ hoặc đến tương lai, đan dệt thành một mạng nhện dày đặt để bẫy chính họ. Bắt đầu của season 2 là một câu nói, rằng khi con người càng hiểu về bóng tối thì sẽ càng chìm sâu trong nó. Vậy tại sao tôi nói phim là một phiên bản của Faust? Giá trị của một tác phẩm ở chỗ nó giúp con người nhận ra bản chất của mọi thứ, để làm chủ được nó, để tự do, để vươn lên và thăng hoa chứ không phải phủ định nó, chỉ khi chúng ta thấu hiểu bản chất, chúng ta mới tìm thấy hạnh phúc thật.

Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?

Dark giống như một bản giao hưởng với rất nhiều sự hòa trộn âm thanh của nhiều nhạc cụ – các nhân vật, âm thanh của mỗi nhạc cụ này không đồng nhất từ đầu đến cuối, vì bản chất con người sẽ bị biến đổi theo thời gian, ví dụ như niềm tin của Jonas ở mỗi thời kỳ của cuộc đời sẽ khác nhau, những người khác cũng vậy. Điều mà Adam đang làm là tạo ra những cú “hit” nhẹ để Jonas trẻ trở thành một Adam như là Adam; hoặc nói rõ hơn, vật chất tối không phải là biểu tượng của tự do, mà nó chỉ là phương tiện giúp Jonas đạt được tự do khi trở thành Adam, khi đã hoàn toàn thấu hiểu về sự sống (giác ngộ). Hoặc như cách mà Faust đã “bán linh hồn cho quỷ”, anh ta mượn quyền năng của quỷ để đạt được chân lý, và khi có được chân lý thì con quỷ có thể trói buộc được linh hồn của Faust sao? Con quỷ đã bị lừa!

Đối lập với Adam là Noah, anh ấy nghĩ rằng vật chất tối sẽ giúp anh ấy và loài người được tự do và đạt được quyền năng như Chúa Trời, sẽ tạo ra một thiên đường trên trần thế, thật ra thì cái thiên đường mà Noah nghĩ thực chất là thiên đường tội lỗi, là địa ngục. Vì vậy nên Adam mới nói rằng mọi tội lỗi đều phải trả giá, và cái thiên đường thật sự thì không dành cho những người như Noah. Trước đó Noah nói rằng anh ấy bị Adam phản bội, Adam không phản Chúa mà phản bội loài người (trong đó có Noah), vấn đề không phải Adam phản bội “ai”, mà là bản chất con người khi chưa giác ngộ chỉ mang đến cái chết, dù họ có đạt được quyền năng của Thượng Đế đi nữa, đó là điều mà Noah không hiểu, nên Adam mới bảo là Noah còn non nớt trong cuộc chơi này.

Tuy rằng tôi phân tích như thế, nhưng cũng không có nghĩa là quan điểm của Adam (quan điểm chung của triết học Đức) đúng, nó chỉ phản ánh sự tiến bộ về mặt tư tưởng, còn như thế nào là đúng thật sự, thì chờ khi mỗi chúng ta tiến đến đẳng cấp như Đức Jesus hoặc Đức Phật thì mới rõ được (cười).

Tóm lại thì, nội dung Dark ở season 1 chỉ là “lời giới thiệu”, cho chúng ta thấy một bức tranh toàn cảnh về những biểu hiện bên ngoài, với những màu đen tối của nó – “quả”. Season 2 cho chúng ta biết điều gì đã tạo nên sự rắc rối phức tạp đó – “nhân”. Như vậy, season 3 và các season tiếp theo sẽ hoành tráng hơn, nó sẽ là quá trình biến đổi về bản chất của một Jonas trẻ ngây thơ thành một Adam đã giác ngộ, và các nhân vật khác nữa. Season 2 là sự kết thúc và là sự bắt đầu, các phần tiếp theo mới là diễn biến chính của câu chuyện, và không khó đoán rằng, nếu ai không hiểu thông điệp như bài viết tôi trình bày, thì khó lòng mà trụ nổi khi theo dõi các phần sau, bởi khi đó mọi tình tiết sẽ loạn xà ngầu trong các khoản thời không và các vũ trụ song song, nếu không nắm bắt được trọng tâm thì rất dễ bị điên, khi nhân vật tăng về lượng theo cấp số nhân do sự khác biệt tuổi tác và các vũ trụ mới.

À! Trước khi kết thúc, tôi sẽ trả lời vài câu hỏi phụ, tại sao Jonas không tự sát để kết thúc tất cả? Thứ nhất, những gì đã diễn ra thì nó phải diễn ra và trở thành bất biến như một định mệnh. Thứ 2, phim dựa trên thuyết đa vũ trụ, tức có những khả dĩ ở thế giới nào đó thì Jonas đã tự sát, nhưng “quỷ trắng” cũng từng nói, bà ta đã chứng kiến những thế giới đó, mọi việc vẫn diễn ra theo hướng tồi tệ. Thứ 3, tự sát là chạy trốn vấn đề chứ không phải giải quyết vấn đề. Trong phim cũng có một lỗ hổng logic, đó là khi Jonas trung niên mang Martha đến căn hầm, lẽ ra anh ta phải biết những gì xẩy ra tiếp theo với Martha mới đúng, nhưng lỗ hổng này sẽ được lấp nếu vì lý do nào đó khiến anh ta quên, hoặc anh ta không thuộc về thế giới này mà ở một thế giới khác và chưa từng chứng kiến sự kiện ở cuối phim.

Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.

OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526

……………………………….

Nhớ Share bài viết, Like Chí Blog (Facebook) để dễ dàng theo dõi những bài viết mới.

Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog

Những phim cùng chủ đề:

Người 200 Tuổi – Bicentennial Man (1999): giá trị của một con người

Equilibrium (2002): vô cảm là cái giá để được hạnh phúc?

Tua Thời Gian – Time Lapse (2014): điều gì quyết định tương lai?

Kẻ Đánh Cắp Giấc Mơ – Inception (2010): giải mã lại, from the beginning

Cuộc Đổ Bộ Bí Ẩn – Arrival (2016): món quà quý nhất – trí tuệ

Nâng Cấp – Upgrade (2018): nâng cấp hay hạ cấp?

Đời Sống Thượng Lưu – La grande bellezza (2013): ta thấy gì khi cúc áo cô gái mở ra?

Wall-E (2008): sự tiến hóa … ngược

Không Ai Biết – Nobody Knows (2004): giá phải trả cho sự phát triển

About Author