Unorthodox (Rũ Bỏ – 2020) là TV mini series chỉ gồm 4 tập nhưng nêu lên vô số vấn đề về nữ quyền, tự do, tôn giáo, dân tộc, lịch sử. Phim kể về một người phụ nữ nhỏ bé đã cam đảm rời bỏ truyền thống bảo thủ của người Do Thái để đi tìm tự do cho mình dù phải đối mặt với nhiều khó khăn trong hiện thực. Thế giới của chúng ta đã bước sang thế kỷ 21 những 20 năm, nhưng có vẻ như còn quá nhiều khúc mắc tồn tại cần phải nhìn nhận và tìm cách giải quyết. Đây là một bộ phim hay nên xem để có thêm nhiều góc nhìn đa chiều về thế giới mà chúng ta đang sống, IMDb 8.3 , tôi thích phần âm nhạc trong bộ phim này – rất đẹp. Unorthodox: không chính thống.
Để có một góc nhìn khách quan hơn, tôi sẽ nói sơ về tầm ảnh hưởng của đạo Do Thái. Hai tôn giáo độc thần là Kitô giáo (Công giáo, chính thống, tin lành) và Hồi giáo đều có nguồn gốc từ đạo Do Thái, phần lớn những luân lý mà xã hội loài người đang công nhận đều xuất phát từ tôn giáo này, có vô số những triết gia (kể cả Karl Marx) và nhà khoa học vĩ đại (kể cả Albert Einstein) có gốc Do Thái, như vậy đủ để thấy dân tộc Do Thái và đạo Do Thái vĩ đại đến mức nào. Chính vì vậy, mặc dù bộ phim xoay quanh những mặt trái về văn hóa và giáo lý của người Do Thái, thì chúng ta cũng nên giữ một thái độ có chừng mực trong đánh giá của mình. Hoặc nói cách khác, bất cứ sự vĩ đại nào (vật chất cũng như tinh thần) cũng đều có sự trả giá không ít thì nhiều, có thể liệt kê vô số quốc gia như Do Thái, Đức, Trung Quốc, Ấn Độ, Ý, Nga, Hy Lạp…, lịch sử từ quá khứ đến hiện tại đã chứng minh điều đó.
Phim kể về Esty là một cô gái 19 tuổi có mẹ là người Đức và cha là người Do Thái, cha và mẹ của cô li hôn từ khi cô còn rất nhỏ, hiện tại cô đang sống với gia đình của người cha ở New York. Lẽ ra Esty đã có một cuộc sống như những cô gái Do Thái bình thường khác, nhưng chính những mặt trái đang tồn tại trong văn hóa truyền thống của dân tộc này đã khiến cho cuộc sống hôn nhân của Esty tiến đến sự đổ vỡ, mà cách duy nhất để có được tự do là trốn khỏi cộng đồng đó. Các bạn cần xem phim để biết thêm chi tiết.
Bảo thủ và bất bình đẳng giới
Trong quá trình chuẩn bị và diễn ra lễ cưới, chúng ta thấy vai trò của phụ nữ đều mang tính phụ thuộc, họ gần như không có được bất cứ quyền gì trong cuộc sống của bản thân, mọi thứ đều do gia đình quyết định, mà chủ yếu là những người đàn ông mang chức sắc cao trong tôn giáo hoặc dòng tộc. Việc lấy vợ cho con trai giống như cách mà người ta xem hàng hóa trước khi mua về, chàng rễ và cô dâu chẳng biết gì về nhau, tất cả đều do các bậc phụ huynh mai mối. Nhiệm vụ quan trọng nhất của hôn nhân là để sinh con, để duy trì và phát triển dòng giống dân Do Thái trở thành một dân tộc vĩ đại, như lời mà Thiên Chúa đã hứa với Abraham tổ phụ của họ, là dòng dõi của ông ấy sẽ “nhiều như sao trên trời”.
Sự bất bình đẳng cũng thể hiện trong việc tiếp cận với tri thức từ thế tục cho đến tôn giáo, người phụ nữ chỉ được học ở mức “vừa đủ” để nuôi dạy con cái, chỉ đọc những cuốn kinh thánh dành riêng cho phụ nữ, họ cấm phụ nữ đọc những cuốn kinh mà trong đó nêu bật trách nhiệm của người chồng đối với vợ. Trong sinh hoạt gia đình, người đàn ông luôn được ưu tiên, như là người nói trước trong trò chuyện, ăn trước, và … phải “ở trên” khi “ngủ”. Chúng ta cứ nghĩ rằng đạo Hồi hà khắc, xem ra thì đạo Do Thái cũng không kém mấy.
Đời sống của người Do Thái gắn bó với tôn giáo vô cùng mật thiết, từ tập thể như gia đình – xã hội, cho đến đời sống cá nhân. Con người hoàn toàn bị cô lập khỏi thế giới bên ngoài, hậu quả là những người trẻ tuy đã đến tuổi trưởng thành nhưng lại giống như những đứa con nít, hình ảnh người chồng là một ví dụ, bất cứ điều gì cũng kể cho mẹ của anh ta. Còn Esty hoàn toàn mù mờ về cơ thể mình, chẳng hiểu gì về “chuyện ấy”. Một cuộc hôn nhân được tạo ra bởi 2 “đứa trẻ” lớn tuổi thì làm sao có thể hạnh phúc? Mà tôi cũng không biết họ có hiểu thế nào là hạnh phúc gia đình hay không, khi hôn nhân chỉ mang ý nghĩa duy trì nòi giống, họ giống những cái máy đẻ hơn là gia đình.
Khi con người bị trói buộc bởi vô số những luật lệ hà khắc, nó sẽ sản sinh ra một thứ, đó là thói đạo đức giả, đó cũng là lý do khi Đức Jesus đi giảng đạo đã mắng những thầy tư tế là những kẻ giả hình. Giống như những điều mà họ nói về mẹ của Esty, họ bảo rằng bà ấy đã bỏ Esty nhưng thật ra chính họ đã cướp cô ấy khỏi người mẹ; hoặc hình ảnh về người mẹ chồng, bà ấy có thể là người ngoan đạo nhưng đối xữ với Esty vô cùng lạnh lùng và ích kỷ, chỉ nghĩ cho quyền lợi của đứa con trai; hoặc như người anh chồng, một kẻ luôn đọc kinh thánh đúng giờ nhưng khi đến Berlin thì sa vào vô số việc xấu, như dâm dục, cờ bạc, rượu chè, lén vào nhà người khác.
Điều mĩa mai ở chỗ những bảo thủ của cái cộng đồng ấy lại đang tồn tại giữa thành phố New York – một biểu tượng tự do ở một nước Mỹ cũng là biểu tượng tự do. Hoặc ngay trên bàn ăn, họ đọc những đoạn kinh thánh kể về việc những ngôn sứ của Thiên Chúa đã giúp dân tộc họ thoát khỏi đời sống nô lệ, giờ đây, bởi tôn giáo, họ đã xây một nhà tù để trói buộc chính họ và con cái họ.
Vậy điều cốt lõi, khuyết điểm lớn nhất của nền văn hóa Do Thái là gì? Là sự sợ hãi đối với quyền năng của Thượng Đế chứ không phải tình yêu thương của Ngài, đây chính là điểm mà Đức Jesus đã chỉ ra cho họ thấy nhưng họ không tin và không nghe. Chỉ có tình yêu thương mới giúp con người hiểu nhau và thông cảm cho nhau, họ không có điều đó, giống như cách mà một phụ nữ đã dạy Esty làm sao để dễ mang thai, đó là dùng máy đo tâm trạng và phương pháp thở, đó đâu phải là giải pháp cho vấn đề hôn nhân của Esty, vấn đề của Esty là ở tâm lý và những kinh nghiệm thực tế trong chuyện vợ chồng. Từ đó chúng ta cũng hiểu vì sao dân tộc này sinh ra rất nhiều triết gia vô thần và nhà khoa học. Sự bảo thủ và cực đoan của một tôn giáo được sinh ra khi tôn giáo đó thiếu khuyết sự cảm thông đối với những khổ đau của con người, Kitô giáo và Phật giáo thì hoàn toàn ngược lại.
Thời đại đã đổi thay – tự do sẽ chiến thắng
Để trốn thoát, Esty bán tất cả nữ trang – quà cưới. Những món quà từ hôn nhân – sự ràng buộc, lại trở thành phương tiện giúp cô ấy tự do. Hoặc những trách nhiệm của chồng đối với vợ trong cuốn kinh thánh bị cấm đối với phụ nữ, Esty đã dùng nó để phản bác lại sự vô lý của chồng. Hoặc việc người mẹ đã dùng khẩu súng của người anh chồng Esty, anh ta đưa khẩu súng hàm ý là để Esty tự vệ đối với người Đức, nhưng thời đại đã đổi thay rồi, nay khẩu súng đó không còn dùng để đối phó với người Đức mà dùng để tự vệ với chính sự bảo thủ của người Do Thái. Mọi thứ mà chúng ta có đều có thể trở thành phương tiện giúp chúng ta đạt được tự do và hạnh phúc, miễn là chúng ta hiểu được cách sữ dụng làm sao cho đúng.
Trong quá khứ, nước Đức từng là nơi giết chết người Do Thái, nhưng trong hiện tại, đó có thể là nơi mang đến tự do cho ai đó, giống như một người bạn của Esty đã nói, hồ nước mà họ đến tắm từng là nơi ngăn cách đông – tây Berlin, nhưng nay bức tường ngăn cách đó đã sụp đổ, chẳng ai bị bắn khi bơi từ bờ này sang bờ kia. Sự ám ảnh, sự sợ hãi từ quá khứ giống như mớ tóc giả mà Esty luôn mang trên đầu, nó cần bị vứt bỏ; hoặc bài học trong những câu chuyện kể bởi người anh chồng Esty khi đến Berlin, đó là câu chuyện của người đã chết, và xác ông ta đang nằm đâu đó trong nghĩa địa.
Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?
Trong những người bạn mới của Esty, có một cô gái luôn nói ra những lời khó nghe, có lẽ cô ấy có phần vô cảm, nhưng điều đó cũng là cần thiết, để được tự do vốn đã rất khó khăn, nhưng để có thể tìm được hạnh phúc trong tự do đó cũng không phải là sự dễ dàng. Đôi khi phải có ai đó nói cho chúng ta biết về sự thật theo cách này hay cách khác, để chúng ta biết mình sẽ phải vượt qua những gì, ước mơ và thực tế vốn dĩ rất khác nhau. Có thể sự say mê Piano giúp Esty có được sự hy vọng và tạo điều kiện để hy vọng đạt thành, nhưng chính giọng hát tự nhiên và những bài hát tôn giáo gắn bó hàng ngày mới là thứ thật sự giúp Esty. Dù là đàn hoặc hát thì nó vẫn là nghệ thuật, mà nghệ thuật tự nó là nơi con người đặt vào đó những cảm xúc và tâm tư, nghệ thuật cũng mang chúng ta đến với tự do.
“Khi một cánh cửa khép lại, một cánh cửa khác sẽ mở ra” – lời của ai đó. Nếu quá khứ nước Đức từ chối Esty, thì nay đã đón nhận Esty; nếu đời sống trao cho Esty một gia đình ly tán thì nó cũng trao cho cô sự trưởng thành và một tinh thần mạnh mẽ; nếu tôn giáo mang tính thế tục trói buộc Esty, thì những tinh hoa thuộc về Thiên Chúa thật có trong tôn giáo đó cũng trao cho Esty sự khôn ngoan.
Truyền thống có thật sự quan trọng?
Trong một chừng mực nào đó, lối sống của người Do Thái đã bảo vệ họ khỏi những thói hư tật xấu của cuộc đời, nhưng liệu đó có phải là một giải pháp vẹn toàn? Khi này có một câu hỏi vô cùng quan trọng cần được giải đáp, đó là truyền thống quan trọng đến mức nào đối với một con người? Không thể phủ định rằng chính truyền thống đã giúp cho nhiều dân tộc giữ được bản sắc riêng của họ. Người ta sẽ tự hào khi vỗ ngực nói rằng “tôi là người Do Thái”, “tôi là người Đức”, hoặc “tôi là người Việt Nam”, nhưng trong sự tự hào đó mang ý nghĩa gì đây? Liệu nó có ý nghĩa hơn câu “tôi là một con người chính trực” hoặc “tôi là một người hạnh phúc” ? Điều này rất đáng để chúng ta suy nghĩ.
Đôi khi con người phải đủ khôn ngoan để rũ bỏ một truyền thống khi nó có nhiều khiếm khuyết, hoặc ít ra nếu yêu truyền thống và giữ cho nó tồn tại thì phải biết biến đổi nó và giúp nó đạt đến sự hoàn hảo, nếu không thì chính truyền thống sẽ trở thành thứ trói buộc con người đến với tự do và hạnh phúc, và không sớm thì muộn, cả con người và truyền thống thủ cựu sẽ bị chôn vùi trong dòng chảy của thời gian.
Tại sao đạo Do Thái không phải là tôn giáo bao phủ khắp địa cầu này dù trong đó có biết bao tinh hoa, hàm chứa biết bao lời của Thượng Đế? Bởi vì trong đó cũng hàm chứa sự bảo thủ, sự ích kỷ của con người. Đạo Do Thái của người Do Thái, vậy đạo Do Thái có ý nghĩa gì với một người như Esty có nửa dòng máu Đức hoặc những người thuộc dân tộc khác? Kitô giáo, Hồi giáo, Phật giáo, Bà La Môn là những tôn giáo thoát khỏi sự ích kỷ này. Giống như khi Esty bước vào ngôi nhà thờ và nhìn thấy ca đoàn đang tập hát, trong ca đoàn đó có đủ mọi sắc tộc, mọi màu da, mọi thành phần xã hội, mọi lứa tuổi. Khi con người quá xem nặng truyền thống, nó sẽ dẫn đến chủ nghĩa cực đoan trong tôn giáo, trong tính dân tộc. Và chúng ta biết những gì sẽ xẩy ra khi tồn tại chủ nghĩa cực đoan.
Nói tóm lại, sự tồn tại của bất cứ thứ gì, một chủ nghĩa về mô hình xã hội, một tôn giáo, một loại hình nghệ thuật, một nền triết học, một sản phẩm từ khoa học … sẽ bị thời gian loại bỏ nếu nó không mang đến sự thăng hoa và hạnh phúc trong cuộc sống của con người.
Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.
OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
…………………………….
Nhớ Share bài viết, Like Chí Blog (Facebook) để dễ dàng theo dõi những bài viết mới.
Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
Những phim cùng chủ đề:
Tân Giáo Hoàng – The New Pope (series-2020): con người cần phép màu
Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring (2003): trên vai Phật
Hương Vị Của Trà – The Taste of Tea: vẻ đẹp của văn hóa Nhật
Nhà Triết Học – After The Dark (2013): mọi lý thuyết không ngăn được con người tìm kiếm hạnh phúc
Một Thời Ở Anatolia – Once Upon a Time in Anatolia (2011): ánh sáng thiên thần trong đêm
Bức Chân Dung Bị Thiêu Cháy – Portrait Of A Lady On Fire (2019): quý bà trong bão lửa
Màu Xanh Nồng Ấm – La Vie D’Adele (2013): lạc lõng giữa đời
Ngôi Lều Huyền Bí – The Shack (2017): tha thứ để được hạnh phúc
Suối Nguồn – The Fountain (2006): suối nguồn sự sống
About Author
