Stranger Than Fiction (Hơn Cả Tiểu Thuyết – 2006) là phim giả tưởng nói về một “robot” bắt đầu nhận ra anh ta không phải “robot”, thật ra thì anh ta là con người 100%, chỉ là trong suốt nhiều năm, anh ấy sống như một robot. Có bao giờ các bạn có cảm giác rằng cuộc sống của chúng ta cứ như một chiếc đồng hồ, những cây kim chỉ giây – phút – giờ cứ quay đều đặng trên mặt số, ngày nào cũng như ngày nào, đôi khi chúng ta thấy mình đang đánh rơi thứ gì đó. À! Thứ rơi mất đó là niềm vui sống hoặc điều gì tương tự, hẳn là thỉnh thoảng những điều ấy cũng xuất hiện, nhưng có vẻ không thường xuyên như ta mong muốn, rồi mọi thứ lặp lại như cũ, lại quay đều như những cây kim của đồng hồ. IMDb 7.5
Câu chuyện kể về Harold, anh ấy sống như một robot trong suốt 12 năm dài, hình như điều này tôi đã nói ở trên rồi thì phải? Ừ thì điều đó cũng giống như một thói quen sống, khi mà chúng ta cứ lặp đi lặp lại và trở thành vô thức. Giống như mỗi buổi sáng dù còn mơ ngủ, khi chuông đồng hồ reo, mắt còn mơ màng nhưng chúng ta vẫn rời khỏi giường, đánh răng rửa mặt mà không nghĩ gì cả. Tất nhiên là trong phim thì Harold hoàn toàn tỉnh táo khi làm mọi việc, nhưng xét theo lẽ nào đó, sự tỉnh táo để làm những việc chính xác như một robot lại hoàn toàn chẳng có ý nghĩa nào cả đối với đời sống anh ta, cho đến khi … có một giọng nói vang lên trong đầu anh ấy, giọng nói ấy mô tả những gì anh ta đang làm, và nói về một ngày thứ 4 nào đó, và rằng anh ta sắp chết. Chuyện bắt đầu gay go rồi! Là “sắp chết” đó nhé! Lúc này thì Harold khó mà lơ là giọng nói đó được. Muốn biết thêm chi tiết – hãy xem phim, hoặc đọc bài tiếp.
Phân tích ý nghĩa thông điệp
Ngày nào cũng như ngày nấy, cuộc sống bắt chúng ta cứ lặp lại mọi thứ cần phải làm, là ăn uống, ngủ nghỉ, công việc, và nhiều việc khác nữa, riết rồi chúng ta quen với nó và chúng ta làm mà không cần phải suy nghĩ, mà thật ra thì những việc đó cũng không cần phải suy nghĩ cho mệt óc làm gì. Nhưng đôi khi thói quen đó kéo theo vài thói quen khác không tốt, những việc chúng ta cần phải suy nghĩ thì chúng ta cũng không suy nghĩ luôn. Ví dụ như khi gặp ai đó thật sự tạo cho chúng ta một ấn tượng đặt biệt, lẽ ra lúc ấy chúng ta phải lắng nghe những lời thì thầm đang phát ra từ trái tim hoặc tâm hồn, nhưng chúng ta lại xữ sự bằng thói quen xã giao “bình thường”. Thật tốt biết mấy nếu có một giọng nói nào đó chợt vang lên một cách rõ ràng và chính xác điều mà suy nghĩ vừa chợt lóe lên ấy. Để làm gì? Để chúng ta biết rằng tâm hồn mình thật sự mong muốn điều gì. Ý nghĩa về giọng nói vang lên trong đầu Harold là thế.
Điều thú vị là, những ý nghĩ thoáng qua trong óc của chúng ta thì rất trừu tượng, vậy nếu ý nghĩ đó được diễn tả một cách mang chút lãng mạn từ một nhà văn thì nó sẽ thế nào? Nó sẽ diễn ra đúng như khi Harold gặp Pascal – cô gái chủ tiệm bánh chưa nộp đủ thuế. Có vẻ như khi nghe những lời đó thì Harold không cảm thấy phiền mà còn thuận theo và say mê nhìn vào ngực cô Pascal. Khi cô gái hỏi “Anh đang nhìn ngực tôi à?“, Harold bối rối và trả lời “Không có đâu, nếu có thì đó chỉ là … vì tôi đại diện cho chính phủ Mỹ mà thôi” (haha), câu trả lời đó là sự pha trộn giữa cảm xúc chân thật của con người và thói quen robot khi làm việc, Harold đang chuyển biến dần vì giọng nói.

Bạn có biết tại sao nhà văn nữ phải đứng trên bàn và tưởng tượng là đỉnh tòa nhà để tìm cảm hứng? Để cảm nhận ranh giới giữa sự sống và cái chết, giống như khi bạn có một tờ giấy được chia ra làm 2 phần, bên phải là đen và bên trái là trắng, nhờ vào màu đen, chúng ta sẽ thấy màu trắng như trắng hơn và sáng hơn. Chính vì lẽ đó, các tác phẩm của nhà văn này thường kết thúc bởi cái chết của nhân vật chính. Khác biệt giữa nhà văn và con người bình thường ở chỗ họ có thể nhờ vào sự tưởng tượng mà vẫn có thể đạt được cảm giác gần như chân thật, còn người bình thường thì phải sống trong sự mạo hiểm mới tìm thấy sự “kích thích” đó. Tuy nhiên, tưởng tượng thì dù sao cũng là tưởng tượng, nên nhà văn cần có sự thúc ép từ nhà xuất bản thì mới nỗ lực hết mình và cho ra một tác phẩm hay.
Giọng nói lại vang lên trong đầu Harold như một sự cưỡng ép, cưỡng ép anh ấy phải lắng nghe cảm xúc của mình, và còn hơn thế, cưỡng ép anh ta phải chết. Phản ứng của Harold thế nào khi nghe bảo là mình sắp chết? Harold nổi điên lên và quyết tâm tìm cho ra tác giả của giọng nói đó. Điều này có lạ lắm không? Không lạ, nhưng hẳn là rất lạ khi tất cả chúng ta đang sống “vô tư” và vô nghĩa cứ như là chúng ta sẽ không bao giờ chết, biết đâu số phận đang định ra một ngày chết gần kề nào đó mà chúng ta không biết, vì vậy hãy nhớ chú ý về cách mà chúng ta đang sống, hãy gắng tạo ra nhiềm vui và hạnh phúc cho mình, đừng phớt lờ mọi thứ.
Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?
Khi liên quan đến cái chết, Harold không thể phớt lờ, anh ấy tìm mọi cách để khám phá ra sự thật. Và bạn cũng biết đấy, khi chúng ta cố gắng điều gì, chúng ta sẽ đạt được nó, hoặc ít ra thì đạt được một phần về nó. Riêng đối với Harold, vì điều anh ấy tìm hiểu là giọng nói đang nói về chính anh ấy, nên trong sự tìm kiếm đó, anh ấy cũng sẽ tìm thấy chính bản thân mình qua những câu hỏi của người khác – những người có nhiều kinh nghiệm về cuộc sống, ví như bác sĩ tâm lý hoặc một giáo sư văn học. Vậy các bạn cũng đừng ngại ngùng tìm đến những người như thế khi cảm giác được rằng đời sống của chính mình đang có vấn đề. Khi Harold trả lời bảng câu hỏi của vị giáo sư, câu trả lời đều là “không”, Harold sẽ ở trong một bi kịch hay hài kịch? Bi kịch – chết, hài kịch – kẹt tạm thời. Bạn thì sao? Bạn muốn bản thân trong bi kịch hay hài kịch?
Nào! Giờ chúng ta bàn về thành ngữ “không hề biết”, tôi không phải là vị giáo sư trong phim, nhưng tôi biết một số điều liên quan đến “không hề biết”, ví như có nhiều người “không hề biết” họ đang sống trong một xã hội điên loạn và cuộc sống của họ rất mong manh, hoặc họ đang sống như một cái máy và giống Harold như 2 giọt nước, hoặc khi xem phim xong thì họ không hiểu gì cả mà cứ như là đã hiểu, sau đó họ khen và chê theo đám đông, hoặc nói ngược lại với đám đông để thể hiện là họ đặt biệt hơn người khác. Và cũng không loại trừ trường hợp tôi đang cố diễn giải về thứ mà tôi “không hề biết”, nhưng dù sao thì tôi cũng đang cố gắng tìm hiểu về nó giống như điều Harold đang làm.
Cô Pascal có cá tính hoàn toàn trái ngược với Harold, cô ấy hoàn toàn sống trong cảm xúc, không sợ rắc rối, không thuận theo những con đường mà cuộc sống thường vạch ra với đa số, còn Harold thì luôn tuân thủ các luật lệ gần như máy móc, tuy nhiên họ đều có một điểm chung, họ đều là người tốt. Bạn có tự hỏi tại sao bộ phim lại khiến cho họ gặp nhau và yêu nhau? Để họ dung hòa nhau, như dung hòa giữa cảm xúc và lý trí, giữa đời sống hiện thực khắc nghiệt và đời sống lý tưởng, giữa sự lặp lại vô thức cần có và những hành động có ý thức mang lại ý nghĩa, giữa tâm hồn và thể xác.
Vị giáo sư bảo Harold đừng làm gì cả, để xem chuyện gì sẽ xẩy ra, và … có chuyện xẩy ra thật. Đoạn này có ý nghĩa gì? Thật ra thì cuộc sống của chúng ta được phân làm 2 nửa, một nửa là thế giới được tạo ra và vận hành theo cách của nó, chúng ta cứ cho nó là định mệnh nếu muốn; nửa còn lại phụ thuộc vào ý chí tự do của chúng ta, chúng ta muốn bản thân làm gì, trở thành thế nào. Trước khi nghe tiếng nói vang lên trong đầu, Harold thiếu đi nửa sau của cuộc sống. Chúng ta có như vậy không? Chúng ta có ý thức về cách mà chúng ta đang sống?
Ý nghĩa đoạn kết
Rất khó để diễn tả cho đầy đủ ý nghĩa của đoạn kết. Nếu bạn biết mình sắp chết, bạn có chọn cái chết nếu có thể tránh được vì bạn đã biết trước nó? Càng khó hơn khi cuộc sống của Harold đang ở giai đoạn hạnh phúc nhất, nhưng anh ấy vẫn chọn cái chết, cũng không phải cái chết đó thơ mộng, chỉ là … trong cuộc sống đôi khi có những điều khiến chúng ta chấp nhận cái chết để chính cuộc sống mà chúng ta quý trọng được trở nên tốt đẹp hơn. Tất nhiên nói thì như vậy, để làm được điều đó thì không mấy người. Với tính cách của Harold, dù biết hay không biết thì anh ấy cũng sẽ nhảy ra trước đầu xe bus để cứu đứa trẻ, và dù đã biết trước, phản ứng của anh ta là tự nhiên chứ không phải là sự biểu diễn, vì sự việc diễn ra hết sức bất ngờ, hành động cứu người thể hiện Harold là một người tốt từ bản chất.
Câu nói của nhà văn nữ khi gặp ông giáo sư “Vì đó là sách viết về một người không biết mình sắp chết và rồi lại chết. Nhưng biết người đó biết là mình sẽ chết và rồi cũng chết … một cách tự nguyện, khi biết rằng mình có thể ngăn cản điều đó. Đó không phải là loại người mà ta muốn giữ sống mãi mãi sao?“, câu nói này đang nhắc nhở đến ai trong lịch sử loài người? Đó là Đức Jesus, Ngài biết trước sẽ phải chết và chết đau đớn thế nào, nhưng Ngài vẫn chọn cái chết. Nhiều người bảo rằng Ngài không sống lại nhưng tôi tin là Ngài đã sống lại, vì tôi tin rằng sự sống luôn ở cùng những ai mang lại sự sống cho người khác.
Tựa phim Hơn Cả Tiểu Thuyết muốn nói rằng khi chúng ta hiểu thật sự về sự sống thì cái sự thật mà chúng ta hiểu – nó còn quý giá hơn vô vàn cái lý tưởng mà chúng ta nghĩ về nó (điều này hơi trừu tượng), nó không phải là một vở kịch, không còn là một lý tưởng, nó là thứ gì đó có thật như hơi thở của chúng ta; và khi chúng ta hiểu, chúng ta sẽ tìm mọi cách để bảo vệ lấy sự sống, cho dù có phải hy sinh sự sống của chính chúng ta. Việc nhà văn nữ sửa lại cái kết cũng vì thế, dù như ông giáo sư đã nói, nó sẽ không “đẹp” như cái kết là Harold phải chết, việc sửa lại để chúng ta hiểu rằng giá trị của sự sống vượt lên trên tất cả mọi thứ lý thuyết về chính nó. Cái chết có thể làm nổi bật sự sống, nhưng chúng ta không bao giờ chấp nhận cái chết như một điều đáng được tôn vinh. À, đó cũng là vì sao mà mọi bài viết của tôi luôn nói về sự sống và ánh sáng dù đó là phim kinh dị hay bất cứ thể loại nào (cười).
Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.
OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
…………………..
Nhớ Share bài viết, Like Chí Blog (Facebook) để dễ dàng theo dõi những bài viết mới.
Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
Những phim cùng chủ đề:
Rũ Bỏ – Unorthodox (2020): thoát khỏi truyền thống
Giấc Mơ – Donnie Darko (2001): bẫy sâu cho người xem
Người 200 Tuổi – Bicentennial Man (1999): giá trị của một con người
The Truman Show (1998): … quyển lịch phát sóng đâu rồi?
Nửa Đêm Ở Paris – Midnight In Paris (2011): cảm xúc thật vs vẻ bề ngoài
Sàn Đấu Quái Dị – Fight Club: khi bản copy muốn về bản gốc
Hạnh Phúc Mong Manh – The Weather Man (2005): thời đại thức ăn nhanh
Người Soát Vé – Kontroll (2003): đợi chờ nàng Thỏ thiên thần