Review giải thích phim Possession: cơn vật vã của sự tách biệt

Possession (Chiếm Hữu – 1981) là phim kinh dị – nghệ thuật – tâm lý thuộc loại hạng nặng, có thể nói là nặng nhất trong các phim tôi từng xem, vì phim đào sâu vào rất nhiều phương diện, mặt khác, khi tính đến yếu tố thời gian thì bộ phim giống như lời tiên tri đã đoán đúng một sự kiện lớn sau đó 10 năm, và đúng cho cả những gì đang diễn ra trong hiện tại, nghĩa là gần 40 năm sau khi được sản xuất. Điều này khiến tôi tự hỏi là ai đã viết kịch bản và đạo diễn cho phim này, các bạn chắc biết là tôi rất ít khi quan tâm về đạo diễn hay diễn viên. Đó là Andrzej Żuławski – một người Ba Lan và học tại Pháp, sau khi biết được điều này thì tôi nghĩ “quả nhiên là thế”. Bạn có biết tại sao không? Vì tôi nghĩ rằng, về phương diện cảm xúc, không nước nào hiểu Đức hơn là Pháp, còn về phương diện tinh thần, không nước nào hiểu Đức hơn Ba Lan; có thể nói rằng, nếu Đức không bị kẹp giữa 2 nền văn hóa mang tính đối lập đến thế, thì văn hóa của Đức có khả năng chiếm lĩnh toàn châu Âu. IMDb 7.4

Phim kể về đôi vợ chồng Mark và Anna đang sống ở tây Berlin, họ gặp phải mâu thuẫn gia đình rất nghiêm trọng, nó liên quan đến vấn đề chung thủy giữa đôi bên, nhưng khi người chồng tìm hiểu sâu hơn về vợ mình, anh ấy phát hiện ra một sự thật rất khủng khiếp. Xem phim nếu muốn biết thêm chi tiết hoặc đọc bài tiếp, hoặc xem video (nhớ đăng ký kênh Youtube để tiện theo dõi).

Phân tích ý nghĩa thông điệp

Qua lời dẫn ở trên, chắc các bạn cũng hình dung được vài phần về chiều sâu của bộ phim này, khi tôi dùng 2 từ “văn hóa”, nghĩa là nó sẽ liên quan đến rất nhiều phương diện, đó có thể là những thứ mang tính cá nhân như cảm xúc, tinh thần, bản chất; hoặc mang tính tổng quát như lịch sử, xã hội, chính trị, tôn giáo; hoặc về bản chất người Đức nói riêng và bản chất loài người nói chung. Chính vì thế việc phân tích phim trở nên rất phức tạp, trừu tượng, và đa nghĩa; người xem có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau.

Trước tiên thì chúng ta bắt đầu với bề nổi của bộ phim, Mark là một điệp viên xuất sắc, nhưng anh ấy muốn từ bỏ sự nghiệp để trở về với gia đình, khi quay lại với vợ và con trai, anh phát hiện ra sự thay đổi rất lớn từ người vợ, cô ấy đã ngoại tình. Điều đó khiến Mark đau đớn khủng khiếp, nỗi đau đó lớn đến nỗi trong một lúc nó khiến anh đánh mất khả năng tư duy để có thể sắp xếp từ ngữ cho rõ ràng trong việc nói chuyện, nó tạo ra những cơn vật vã lên cơ thể như bị động kinh. Tuy nhiên những biểu hiện đó là chưa đủ để nói lên tầm quan trọng của Anna đối với Mark, sự phản bội khiến Mark cảm thấy vợ giống như một con điếm đáng kinh tởm; nhưng anh ấy sẵn sàng quỳ gối xuống van xin vợ bỏ người tình để trở về với gia đình, nghĩa là Mark không cần quan tâm gì đến nhân cách hoặc lòng tự trọng của bản thân. Khi chúng ta nhìn vào trạng thái đó, chúng ta có thể nói rằng Mark yêu vợ vô bờ bến; nhưng mặt khác, nó lại thể hiện khát khao chiếm hữu vô cùng lớn lao đối với cô ấy.

Ở góc nhìn tương phản, tình yêu mà Anna dành cho Mark không kém hơn chút nào, trong những ngày tháng người chồng đi công tác xa, vì cô không biết Mark là một điệp viên nên đã nghi ngờ anh ấy ngoại tình. Anna tình cờ gặp gỡ Heinrich là một gã đàn ông lớn tuổi với vẻ ngoài hào hoa phong nhã, hắn là kẻ giàu kinh nghiệm trong tình ái, và trong việc thuyết phục các cô gái ngây thơ về cái gọi là “tự do yêu đương”, hắn giỏi trong việc khiến đối phương thỏa mãn nhu cầu thể xác lẫn tinh thần, chính vì vậy Anna đã rơi vào tay hắn.

Bàn sâu hơn một chút, thật ra Heinrich là một tên đểu giả, hắn sành tâm lý phụ nữ lẫn bản chất con người, ví dụ đơn giản nhất chính là một mối quan hệ lén lút trong tội lỗi sẽ khiến cho người thực hiện nó cảm thấy kích thích hơn, mặc dù sau đó kẻ phạm tội sẽ rơi vào trạng thái tổn thương tâm lý do những việc làm của họ, nó giống như một thứ thuốc phiện của tinh thần; nó hoàn toàn khác xa với quan điểm “tự do yêu đương” lãng mạn kiểu Pháp, nghĩa là có sự đồng ý từ người vợ hoặc chồng bởi sự phóng khoáng trong tình cảm ở lối sống, tức là không có sự dối trá nào tồn tại.

Sự điên loạn khi linh hồn bị chia cắt, khi bản thể chia đôi

Sự tổn thương tâm lý khiến tinh thần Anna rơi vào trạng thái dằn vặt triền miên, cô ấy biết những điều đang làm là sai trái nhưng lại không đủ mạnh mẽ để rời bỏ nó, và nó giống như một con quỷ ám ảnh cô, biến tinh thần cô trở nên biến thái; Anna lang chạ với nhiều tên đàn ông nhưng sau đó cô đều giết chết họ. Cái con quỷ mà chúng ta nhìn thấy trong phim chính là điều tôi vừa phân tích, nó là một thứ quái thai của tinh thần được cụ thể hóa. Chính vì vậy, sau khi Mark biết được sự thật, Mark không còn cảm thấy anh ấy bị vợ phản bội, và anh hiểu là người vợ vẫn luôn yêu anh. Không những không cảm thấy ghê tởm với những điều Anna đã làm, Mark còn tìm mọi cách bảo vệ vợ và phi tang chứng cứ, cho đến cuối cùng, anh sẵn sàng đối đầu với cả tổ chức gián điệp mà anh từng phục vụ. Nói cách khác, Mark và Anna có cùng một bản chất, nếu Anna bị kẻ khác đầu độc để biến thành quỷ dữ thì Mark cũng có thể biến thành quỷ dữ để bảo vệ cô, cho nên cuối cùng cả 2 đã chết cùng nhau.

Phim cũng cho chúng ta thấy 2 hình tượng gần tương tự nhau nhưng bản chất lại mang tính cực phản, đó là hình ảnh Đức Jesus với thân thể ốm o gầy mòn đầy máu treo trên thập giá, và con quỷ có thân thể lực lưỡng đầy máu ghê rợn đang làm tình với Anna. Đức Jesus là hình ảnh của Thiên Chúa, máu là của Ngài đổ ra, và Ngài đang phải đau đớn vì chịu cực hình, thân thể và khuôn mặt Ngài là của con người. Trong khi máu trên cơ thể con quỷ là của các nạn nhân của nó, thân thể và khuôn mặt nó là của quỷ, điều nó đang làm là tội lỗi, là dục vọng. Bên này là chân lý, bên kia là dối trá. Khi xem phim, chúng ta phân biệt được sự khác nhau giữa 2 hình tượng, nhưng nếu xét trên phương diện tư tưởng hoặc tinh thần thì làm sao phân biệt được, khi mà bề ngoài của sự thật và dối trá tựa như nhau. Giống như sự khác nhau về “tự do yêu đương” của gã Heinrich và “tự do yêu đương” theo phong cách Pháp.

Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?

Vậy còn Helena – cô giáo có bề ngoài giống như Anna thì sao? Và một Mark khác giống như Mark đã bị bắn chết trên cầu thang? Khi các bạn xem những phim thuộc loại nghệ thuật trừu tượng thế này thì đừng hỏi mấy câu thuộc dạng ngớ ngẫn về tính hợp lý của nó, điều cần làm là tự hỏi cái mà chúng ta thấy đang thể hiện cho điều gì. Khi đặt câu hỏi như vậy thì tôi có thể trả lời. Bản thể hoặc bản chất con người bao gồm 2 nửa, một nửa là của thiên thần và nửa còn lại là của ác quỷ. Nếu Anna là nửa thuộc về ác quỷ thì Helena là nửa thuộc về thiên thần. Khi ai đó nghĩ rằng con người có thể sống như một thiên thần thì đó chỉ là ảo tưởng, và nếu kẻ đó tìm cách phân tách bản thể người để lấy phần thiên thần, thì phần ác quỷ còn lại sẽ lẫn khuất đâu đó trong bóng tối; và nó sẽ tạo ra sự dằn vặt và điên loạn lên người bị phân tách như những gì chúng ta được chứng kiến ở Anna.

Điều mà gã Heinrich đã làm với Anna là sự phân tách đó, hắn lợi dụng ý tưởng tốt đẹp về “tự do yêu đương” để lừa dối Anna, nhầm phục vụ cho dục vọng của hắn; nhưng hắn không biết hành động đó đã tạo ra thứ vô cùng khủng khiếp, hắn tạo ra quỷ dữ, và hậu quả là hắn chết bởi con quỷ mà hắn tạo ra, dù không phải là trực tiếp. Nên nhớ khi Anna bị phân tách thì Mark cũng sẽ bị phân tách theo, vì Anna và Mark là một.
Thật ra thì con người có thể trở thành thiên thần và xóa đi phần quỷ dữ, nhưng điều đó không thể thực hiện được nhờ vào bạo lực, lừa dối hoặc cưỡng bức. Nó chỉ có thể thực hiện bởi sự nhận ra chân lý, khi con người nhận ra càng nhiều chân lý thì nửa thiên thần càng lớn mạnh và nửa quỷ dữ càng tiêu biến. Nói chính xác hơn thì chẳng ai có thể giúp người khác giác ngộ bằng cách cưỡng bức cả (cười) – ý nghĩ này hơi ngộ nghĩnh hen. Một chuyện quái lạ như vậy mà con người cứ làm đi làm lại suốt mấy ngàn năm lịch sử, từ tôn giáo cho đến chính trị, và cho đến lúc này người ta vẫn còn làm.

Nói túm lại thì mọi đau khổ mà con người phải chịu đều do sự phân tách thuộc về ý thức hệ, vật chất và ý thức, thể xác và tinh thần, tình cảm và lý trí, cá nhân và tập thể, cực tả và cực hữu, hữu thần và vô thần, các tôn giáo cùng nguồn gốc, các tôn giáo khác nhau, giới tính, màu da, sắc tộc, hầm bà lằng lung tung. Chúng ta có thể tổng hợp tất cả những điều này vào 2 từ “chiếm hữu”, khi sự phân tách diễn ra, phần này sẽ tìm mọi cách để chiếm hữu phần kia và ngược lại, nó sẽ luôn như thế vì đó là bản chất con người. Mọi đau khổ sẽ chấm dứt nếu con người từ bỏ được sự chiếm hữu; nhưng như tôi nói ở trên, việc cưỡng bức hoặc lừa dối chỉ có thể tạo ra quỷ dữ, dù rằng cũng sẽ có một thiên thần xuất hiện. Mà quỷ dữ hay thiên thần đều thuộc về trạng thái tinh thần, bạn không thể dùng súng bắn chết nó.

Kết phim chúng ta thấy Mark và Anna bị bắn chết, một người giống Mark và Helena thì còn sống và nuôi đứa con của họ, cái chết mà chúng ta thấy chỉ là cái chết của biểu tượng bên ngoài, còn tinh thần của nó thì ẩn khuất đâu đó phía sau 2 biểu tượng còn sống. Cảnh đứa bé hô to với Helena là “đừng mở cửa” và sau đó lặn xuống mặt nước đã ám chỉ điều tôi vừa nói, tức là đứa bé muốn chiếm hữu người mẹ Helena cho riêng nó.

Các phần được nêu ra thì phân tích gần đầy đủ, chỉ còn lại lịch sử – xã hội – chính trị, những vấn đề này tôi không tiện bàn luận nên chỉ nói sơ qua một chút, phần còn lại thì các bạn tự hiểu nhé. Heinrich là Liên Xô, Mark là tây Đức, Anna là đông Đức, tổ chức gián điệp là khối tư bản. Bộ phim được sản xuất năm 1981 nên đạo diễn Andrzej Żuławski đã đoán đúng tương lai, Heinrich đã chết năm 1991, tác động lớn nhất được tạo ra là bởi sự tái hợp của Mark và Helena. Ông ấy cũng đoán đúng về hiện tại, đứa con của Mark và Anna đã bắt đầu ngoi lên khỏi mặt nước ở Đức, không chỉ riêng nước Đức, chủ nghĩa dân tộc hiện đang bùng nổ khắp nơi trên thế giới mà điển hình là 3 quốc gia hùng mạnh nhất, Mỹ, Nga, và Trung Quốc. Chuyện gì sẽ xẩy ra tiếp theo? Tôi chỉ mong cho Việt Nam đủ thông minh để đừng biến mình thành nơi cho 3 nước này thi thố tài năng lần nữa, một lần đã là quá đủ, nếu có lần thứ 2 thì đó có thể là sự kết thúc cho tất cả chúng ta.

Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.

OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526

………………………..

Nhớ Share bài viết, Like Chí Blog (Facebook) để dễ dàng theo dõi những bài viết mới.

Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog

Top 50 bài review sách văn học kinh điển của Chí Blog

Tiểu thuyết: Thiên Đường Tận Thế – (Minh Chí) Mục Lục

Những phim cùng chủ đề:

Vũ Điệu Tử Thần – Suspiria (2018): vũ điệu loài giun đất

Vua Phá Hoại – System Crasher (2019): “Ai” bị lỗi hệ thống?

Cô Gái Gián Đoạn – Girl Interrupted (1999): chúng ta điên hay tỉnh?

Con Đường Ảo Mộng – Mulholland Dr (2001): giải mã lại tiếng vọng một linh hồn

Tia Nắng Vĩnh Cửu Của Tâm Hồn Tinh Khiết (2004): đồng nghĩa – khác ý

Cây Đời – The Tree of Life (2011): biết ơn và oán trách

Hitler Trở Về – Look Who’s Back (2015): một xu hướng đang thành hình

Thiên Nga Đen – Black Swan (2010): con đường của sự hoàn hảo và tự do

Vẻ Đẹp Mỹ – American Beauty: vũ điệu cơn gió xoáy

Facebook Comments

About Author

Minh Chí

Bạn tôi góp ý là: nhiều người ở VN thích làm màu, nên tôi cần làm màu hơn thế. Cho nên các bạn cứ nghĩ tôi rất "đỉnh" là được!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Next Post

Review ý nghĩa phim Never Rarely Sometimes Always: đời nhạt như chuyến xe qua

T3 Th9 15 , 2020
Sau khi xem xong phim Never Rarely Sometimes Always (Lạc Bước Tuổi 17 – 2020), tôi có cảm giác lặng thinh chẳng muốn nói gì, vì trong thoáng chốc, tôi thấy tâm hồn mình trơ ra. Chẳng có gì tồn tại trong bộ phim này, nhưng bởi vì chẳng có […]

You May Like

Translate» English - Vietnamese