Bạn nghĩ một xã hội như thế nào mới là tốt nhất? Tất nhiên tôi không đặt câu hỏi cho những câu trả lời hời hợt như “có thật nhiều tiền để tiêu xài” hay “con người không cần làm việc mà vẫn có thể sống tốt”. Tôi muốn bạn suy nghĩ nghiêm túc hơn về câu hỏi đó.
Hãy nhìn vào thế giới chúng ta đang sống, nào là tham lam, dối trá, giết người, nghèo đói, bất công…mọi thứ. Vậy ở bước nhận thức đầu tiên thì một xã hội tốt là một xã hội mà con người luôn thành thật, tất cả được đối xữ một cách công bằng gần như tuyệt đối, không có người này hãm hại người kia. Đó chính là cái xã hội đang có trong phim.
Trong xã hội này, các đứa trẻ sau khi sinh ra được giao cho những người có nhiệm vụ làm cha mẹ để chăm sóc, tất cả chúng được học và làm quen mọi ngành nghề trong cuộc sống cho đến lúc trưởng thành. Bằng sự đánh giá khoa học của hội đồng trưởng lão trong suốt quá trình đó, những cậu bé khi trưởng thành sẽ được trao cho một ngành nghề phù hợp với mình, vì vậy tiềm năng con người được khai phá tốt nhất.
Bởi nền tảng xã hội được xây trên sự công bằng nên tất cả mọi người được sống trong những căn nhà giống nhau, khu nhà giống nhau, mọi đồ dùng đều giống nhau và cuối cùng là mọi quyền lợi và nghĩa vụ giống nhau. Điều tuyệt vời ở đây là sự vắng bóng của bất công, của bạo lực, của bệnh tật, hầu như không có một sự đe dọa nào đối với sinh mạng con người nếu tuân thủ luật của nó. Bạn có thích sống trong một xã hội như thế?
Jonas là một thành viên của xã hội này, cũng như các bạn mình, cậu được sống một một “gia đình” có cha, mẹ và em gái, cậu được đi học các các môn như mọi người nhưng có vẻ không môn nào trở nên vượt trội và được xem như là lý tưởng, điểm đặt biệt mà hội đồng đánh giá đó chính là “thông minh, tầm nhìn xa, chính chắn”, chính điều này khiến cậu được chọn là Người Truyền Ký Ức trong tương lai.
Bạn có kinh ngạc không khi thấy rằng chỉ có 2 màu đen trắng trong thế giới đó? “Mọi thứ đều có giá của nó” – đây là một câu kinh điển mà ai cũng biết (nhưng ít người đánh giá được chính xác). Một xã hội tốt đẹp là một xã hội không tồn tại điều xấu, để loại bỏ điều xấu đó thì cách tốt nhất là tiêu diệt những nguyên nhân gây ra chúng.
Vì sao con người giết nhau? Vì sao con người dối trá? Nếu bạn là một Phật tử thì rất dễ để nói rằng đó là tham – sân – si, chúng là biểu hiện lòng tham muốn của con người, thế điều gì chi phối lòng tham muốn đó? Chính là cảm xúc! Bạn nhìn một đóa hoa đẹp, bạn muốn nó, bạn thấy một cô gái đẹp, bạn muốn cô ấy. Vậy để không còn tham muốn nữa thì người ta tìm mọi cách triệt tiêu cảm xúc và mọi điều tạo ra cảm xúc. Ở mức độ nào đó thì quan điểm này gần với đạo Phật và một chủ nghĩa đang tồn tại trong thế giới ngày nay.
Màu sắc bị triệt tiêu nên chỉ còn đen và trắng, đứa con bị lấy khỏi người mẹ để không còn tình mẫu tử, nam và nữ được ghép chung như 2 người bạn với nghĩa vụ nuôi trẻ, không tình yêu và không tình dục, những từ ngữ trong giao tiếp phải chính xác rõ ràng và không được mơ hồ, những câu nói thể hiện cảm xúc trở thành sáo rỗng, những biểu hiện của sự hân hoan như hành động vỗ tay chỉ là hình thức. Không âm nhạc, không nghệ thuật, không khiêu vũ, không vui chơi…khiến người ta có cảm xúc. Không sách vở hay thơ văn khiến con người tưởng tượng mông lung. Con người chỉ cần làm đúng theo hướng dẫn của hệ thống quản lý và hội đồng là được. Và như bạn thấy, cái thế giới đó đã đạt được những thành quả to lớn như mong ước của con người về một xã hội lý tưởng.
Giờ chúng ta hãy theo dõi những gì mà Jonas trải qua. Muốn cảm nhận chính xác những gì mà Jonas cảm nhận thì bạn phải đứng vào vị trí của cậu ấy, nghĩa là cả thế giới của bạn chỉ có đen trắng và không có màu sắc khác, bạn có 2 người gọi cha mẹ nhưng không biết có tình thương cha mẹ và con cái, chỉ có nghĩa vụ chăm sóc, bạn không biết yêu, không biết hội họa hay âm nhạc, bạn không biết các câu chuyện cổ tích thần tiên hay các bài thơ, bạn không biết thứ được gọi là cảm xúc, bạn chỉ đang tồn tại thế thôi.
Chính trong trạng thái đó Jonas thấy tuyết và trượt tuyết, thấy màu đỏ của trái táo, thấy màu tóc của cô bạn, thấy mà xanh của lá cây. Ở góc độ nào đó nó giống như bạn thấy mình bỗng dưng biết bay, hay tay bạn có thể phát sáng, hoặc dùng suy nghĩ di chuyển đồ vật. Đó là cả một thế giới hoàn toàn mới mở ra trước mắt, một thế giới vô cùng xinh đẹp và kỳ diệu. Sự nẩy nở của cảm xúc – tình yêu càng kỳ diệu gấp ngàn lần thế, vì nó hoàn toàn biến đổi tâm hồn một con người.
Không ngạc nhiên khi Dũng Cảm là một yếu tố rất quan trọng với vai trò Người Truyền Ký Ức, sẽ là một nỗi đau đớn vô cùng khi những người xung quanh bạn không hiểu hay thấy được những điều bạn thấy. Con người sống trong xã hội, nhu cầu chia sẻ là vô cùng lớn lao, nhưng đứng trước luật của hội đồng là Người Truyền Ký Ức không được nói cho mọi người biết điều mình biết. Bạn sẽ rất đau đớn khi thấy rằng trái táo màu đỏ nhưng ai ai cũng chỉ thấy được màu xám. Bạn thấy được điều kỳ diệu nhưng những người bạn yêu thương lại không thấy.
Bài học của Jonas không dừng lại ở những điều tốt đẹp mà còn đi đến những cái xấu xa nhất, đó là cảnh con người tàn phá thế giới, là nghèo đói, là chiến tranh. Khi ta biết yêu thương, cảm nhận được sự diệu kỳ của thế giới, sự quý giá của sinh mạng, thì sự tàn phá tất cả những điều đó càng trở nên khủng khiếp gấp bội. Bạn yêu một cô gái để sau đó thấy cô ấy bị giết chết giã man, bạn yêu căn nhà nơi có những người thân để rồi thấy nó nổ tung bởi một quả bom, khi đó những gì còn lại trong bạn chỉ là sự căm hận vô biên. Chính những hình ảnh đó đã khiến Jonas sợ hãi, sự khủng khiếp ở chỗ tại sao con người lại muốn tàn phá những điều tốt đẹp đó.
Thế giới này không chỉ cho ta thấy cái đẹp và sự tàn ác, bằng ký ức của lịch sử, nó còn dạy ta cách để sống sao cho xứng đáng, dạy ta dũng cảm tranh đấu cho những điều tốt đẹp. Nó dạy ta biết nhẫn nại, can trường, tinh thần rắn rỏi, cách bảo vệ lẽ phải…nó dạy ta rất nhiều những bài học quý giá nhưng í tai chịu học. Với ưu điểm sẵn có, học được những điều cần học đã giúp Jonas trở thành người giải phóng thế giới cậu ấy đang sống, trao lại món quà tuyệt diệu mà cuộc sống đã ban tặng cho con người.
Có thể nói, đi tìm hạnh phúc và sự an lạc luôn là điều quan trọng nhất đối với con người. Người ta tìm mọi cách để mình không còn khổ đau.
Trong các giải pháp lại có những giải pháp đặt nền tảng trên việc tận diệt nguyên nhân gây ra đau khổ, hoặc bằng sự lừa dối, bằng sự áp đặt. Nhưng những con người tạo ra các giải pháp đó lại quên rằng cái mất đi có đôi khi quá lớn so với cái đạt được. Con người sẽ còn là con người nếu nó sống như một cái máy không hề có cảm xúc? Chỉ ăn, làm, ngủ cho hết một ngày và cả đời chỉ có thế? Nỗi đau có lẽ rất lớn nhưng nó chưa bao giờ lớn hơn món quà tặng mà cuộc sống này đã trao cho con người với sự trọn vẹn của nó. Con người còn nhiều sự nông nỗi, muốn đạt được hạnh phúc thì nó cần học hỏi cho hiểu để tự tạo ra hạnh phúc, chứ không phải dùng cách áp đặt để biến nó thành một thứ không còn là nó – Một Con Người nữa.
Viết 2015
Minh Chí
Tái Bút 23/04/2016: Trong thế giới chúng ta có tồn tại Người Truyền Ký Ức hay không? Lúc này tôi chợt nhận ra là có, đó có thể là người, cũng có thể là những quyển sách, tiểu thuyết có giá trị, kinh thánh, những câu chuyện thần thoại, tất cả vẽ lên một thế giới xinh đẹp mà khi thời gian trôi qua khiến con người bị lãng quên. Đó có thể đơn giản là những cụ già kể cho con cháu nghe rằng ngày xưa khi bị cướp hay tai nạn thì mọi người cùng nhau giúp đỡ, còn ngày nay mạnh ai nấy đi. Nhưng cũng không phải ai cũng hiểu điều cụ già nói để có thể làm người tiếp nhận ký ức, có khi chúng cười vào mặt cụ. Cũng không phải ai cũng có thể chịu được nỗi đau khi làm người tiếp nhận. Vì khi nhìn, nghe và hiểu, bạn sẽ cảm thấy đau đớn vô cùng.
Tông Đồ – Apostle (2018)
Hiển Linh – L’apparition (2018): phán xét của bạn là gì?
Cậu Nhóc Bé Nhỏ – Little Boy (2015): dịch chuyển một ngọn núi
Mẹ – Mother (2017): Chỉ có tình yêu mới tái tạo thiên đường
Suối Nguồn – The Fountain (2006): suối nguồn sự sống
Hạnh Phúc Của Lazzaro – Happy as Lazzaro (2018): hạnh phúc của thánh
Hiển Linh – L’apparition (2018): phán xét của bạn là gì?
Cậu Nhóc Bé Nhỏ – Little Boy (2015): dịch chuyển một ngọn núi
Mẹ – Mother (2017): Chỉ có tình yêu mới tái tạo thiên đường
Suối Nguồn – The Fountain (2006): suối nguồn sự sống
Hạnh Phúc Của Lazzaro – Happy as Lazzaro (2018): hạnh phúc của thánh
Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.
OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
Facebook Comments
About Author
