Perfect Days là phim của đạo diễn người Đức là Wim Wenders – từng đoạt giải Cành Cọ Vàng với bộ phim Paris Texas (1984). Phim kể về một lao công người Nhật sống qua từng ngày mà khi nhìn vào đó chúng ta nhận ra nó mang nhiều ý nghĩa và hiện sinh. Vậy thì tại sao Chí Blog – “website chỉ dành cho người ở tầng không” lại nói rằng cái thứ “hiện sinh” này chỉ có tính nửa vời? IMDb 7.9 , bài viết tiết lộ một phần nội dung phim. Vì gần đây có vài bạn mời “cà phê” nên 2 bộ phim tiếp theo mình sẽ review là showing up (2022) và Vertigo (1958) nhé các bạn, một phim hiện đại và một phim kinh điển, nhớ xem phim trước khi đọc bài.
Perfect Days là phim nghệ thuật xem để cảm nhận hơn là mang ra mổ xẻ phân tích, tuy nhiên bởi vì trong phim này có một “phản đề” ẩn sau những gì mà chúng ta nhìn thấy nên cần được làm rõ. Trước tiên, chúng ta phải đặt câu hỏi là tại sao vị đạo diễn người Đức này lại làm phim có bối cảnh là nước Nhật, với những đạo diễn thuộc tầm thế giới thì các bạn nên bỏ qua cái ý nghĩ rằng đó chỉ là sự ngẫu nhiên, chọn bối cảnh Nhật vì quốc gia này tồn tại những tương phản hoặc sự phân cực rất sâu sắc, như đã nói trong nhiều bài khác, văn hóa Nhật có xu hướng đẩy mọi thứ trong đời sống họ lên đến mức cao nhất, ví như người Nhật làm việc có trách nhiệm bậc nhất thế giới, tốc độ phát triển kinh tế sau thế chiến 2 nhanh nhất, sự cởi mở trong sáng tạo cũng cao nhất, nhưng đồng hành với tính tích cực đó thì sự đè nén cảm xúc cũng lớn nhất, công nghệ tình dục cũng phát triển nhất, chết vì làm việc quá sức cũng nhiều nhất.
Không khó để thấy rằng mỗi ngày sống của Hirayama đều rất “hoàn hảo”, ông ấy cảm thấy vui vẻ trong từng phút giây, khi làm việc, nghỉ ngơi, ăn uống, tắm rửa, tình cảm, đọc sách, chụp ảnh …, khi tổng hợp tất cả những điều này lại, chúng ta nói rằng Hirayama đang sống “hiện sinh”. Cái ý nghĩa trong cuộc sống của Hirayama thì tôi sẽ không viết dài dòng vì nhiều bài review của người khác đã chỉ ra rất rõ, và hẳn khán giả cũng có thể tự cảm nhận được điều đó, à! Vậy thì tại sao khán giả có thể cảm nhận điều đó dễ dàng và rõ rệt? Điều này tôi gọi là “phản đề thứ nhất”, khán giả cảm nhận được bởi vì trong cách mà họ sống đang tồn tại rất nhiều điều vô nghĩa, những ham mê vật chất, những niềm vui thoáng qua, sự trống rỗng về mặt tinh thần, sự đau khổ trong nhiều mối quan hệ, áp lực của công việc và đời sống đè nặng lên vai, tất cả như thác lũ cuốn lấy, hoặc bản thân họ bị mất phương hướng trong đời sống hiện đại đang “đi” với tốc độ quá nhanh (quá nguy hiểm).
Họ – con người hiện đại thì giống như cô gái mà anh chàng đồng nghiệp của Hirayama đang theo đuổi, khi cô ấy chợt nghe bản nhạc “cũ” thì bỗng dưng thấy xúc động; hoặc đứa cháu gái của Hirayama, cô bé có cuộc sống sung túc về vật chất nhưng vẫn bỏ nhà trốn đi để đến thăm người bác đang làm lao công, nó thể hiện sự mất phương hướng của giới trẻ ngày nay; hoặc “người bí ẩn” giấu tờ giấy với trò caro trong nhà vệ sinh, người này sống trong sự cô độc không thể chia sẻ cùng ai; hoặc như đứa trẻ giận mẹ trốn trong nhà vệ sinh; hoặc như bà mẹ lạc mất đứa con, khi tìm được nó thì không biết cảm ơn Hirayama lấy một tiếng mà còn tỏ ra kỳ thị ông ấy – chùi sạch tay của đứa trẻ; hoặc như bà chủ quán rượu mà Hirayama thương thầm, bà ấy chung thủy với người chồng phụ tình dù đã qua thời gian 7 năm. Như vậy, cách sống của Hirayama là một “phản đề” với cách mà chúng ta đang sống!
Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?
Còn “phản đề thứ 2” trái ngược với “phản đề thứ 1” là gì? Điều đó nằm ở cái tựa phim Perfect Days – “Những Ngày Hoàn Hảo”, đó là một cách “chơi chữ”, “những ngày” là tập hợp của nhiều ngày giống nhau, nghĩa là nó sẽ khác với một tháng – một năm – 5 năm – 10 năm – nửa đời – một đời … hoàn hảo. Chính xác hơn thì nhìn đi nhìn lại thì cái “hoàn hảo” mà Hirayama đang có chỉ được gói gọn trong một ngày duy nhất, sau ngày đó thì ngày tiếp theo chỉ là sự lặp lại của ngày trước đó, dù rằng có lúc hình thức sẽ thay đổi đôi chút, nó thiếu sự phát triển. Tôi gọi cái thứ “hiện sinh” này là nửa vời!
Điều tôi vừa nói thể hiện qua những bản nhạc kinh điển mà Hirayama đang nghe, đồng ý rằng chúng rất hay, nhưng sau này vẫn có những tuyệt phẩm hiện đại xứng đáng để thưởng thức; hoặc về thú vui chụp ảnh với chiếc máy ảnh thuộc thế hệ cũ, tại sao phải dùng một công cụ lỗi thời trong khi có vô số các công cụ hiện đại với nhiều tính năng mới tiện lợi hơn?! Hoặc hoàn toàn thiếu sự biến đổi trong thú vui chụp ảnh, vẫn những táng cây, các tấm ảnh cùng một loại được bỏ vào từng hộp và xếp đống trong tủ; hoặc việc Hirayama thương thầm bà chủ quán rượu đã nhiều năm mà chưa một lần ngõ ý để tình cảm nồng đậm hơn.
Với cách sống “hiện sinh nữa vời” đó thì nó không phải là hiện sinh thật nghen các bạn, một đời sống có ý nghĩa khi ngày hôm sau đẹp và ý nghĩa hơn ngày hôm trước, tâm trí và nhận thức của chúng ta được mở rộng và nâng cao. Còn trường hợp của Hirayama thể hiện một nhận thức đang bị “đứt gãy”, chúng ta biết gì về hoàn cảnh của ông ấy? Hirayama bỏ nhà ra đi vì bất hòa với người cha, vì sao bất hòa? Câu trả lời nằm trong những giấc mơ, trong những giấc mơ ấy chúng ta thấy loáng thoáng hình ảnh của một người mẹ, việc mà bà mẹ này thường làm là dẫn đứa con trai ra công viên dạo chơi và dạy nó chụp ảnh, đứa con trai đó chính là Hirayama; người mẹ đó chính là nền văn hóa cũ của nước Nhật, gần như mất đi sau thế chiến 2, lỗi này do “người cha độc tài” tạo nên, Hirayama là những gì còn sót lại của nền văn hóa cũ này, còn cô em gái giàu có là khi nước Nhật chạy theo sự phát triển kinh tế, đứa cháu là thế hệ trẻ của Nhật ngày nay.
Bạn có biết các bức ảnh mà Hirayama thường chụp mang ý nghĩa gì? Đó là hình ảnh những táng cây cổ thụ, giữa táng của cây này và táng của cây kia luôn có khoản cách – nó thể hiện sự mất kết nối giữa người và người của dân Nhật, Hirayama gặp cô gái trong công viên, ông ấy chỉ nhìn mà không có ý muốn làm quen, hoặc chuyện ông ấy có tình cảm với bà chủ quán nhưng không biết cách thổ lộ, đứa cháu không tìm thấy sự thấu hiểu từ mẹ của nó nên bỏ nhà trốn đi, và nhiều sự thể hiện khác trong phim như đứa trẻ trong nhà vệ sinh, người chơi caro, anh chàng đồng nghiệp không hiểu cô gái anh ta theo đuổi …
Công việc lao công và những nhà vệ sinh cực đẹp hiện đại cũng là một thứ biểu tượng mang tính châm biếm cho thế giới ngày nay, dù chúng có đẹp và sang trọng đến thế nào đi nữa thì đó cũng chỉ là nơi mà con người dùng để thải ra những vật chất bẩn thỉu của thân xác; Hirayama có làm việc tích cực và chăm chỉ thế nào thì cũng chỉ là làm đẹp cho một nơi có công năng như vừa nói; ở đây chúng ta không gói gọn trong việc hiểu theo cách hạn hẹp là “lao công” và “nhà vệ sinh”, mà là mọi công việc khác – khi mà cái công việc đó không mang bất cứ giá trị có ý nghĩa nào đối với tinh thần của con người. Sống hiện sinh thật sự thì mọi thứ bạn làm phải có ý nghĩa và mang lại hạnh phúc cho chính bạn, nếu không thì công việc bạn đang làm chỉ giống như việc dọn dẹp vệ sinh mà thôi, nói như thế không phải mang hàm ý công việc dọn dẹp vệ sinh là đáng khinh, công việc nào cũng đáng quý, nhưng sẽ tốt hơn nếu nó mang đến cho bạn một giá trị tinh thần nào đó, tức cần hiểu lời tôi theo hàm ý chứ không phải hình thức của ngữ nghĩa.
Tóm lại thì đây là một bộ phim để cảm nên chỉ nói đến đây thôi, cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ tích cực mời mình “cà phê” để khám phá thêm chiều sâu của những bộ phim nghệ thuật đỉnh cao nhé, bạn sẽ không thể tìm được những nhận định thế này ở bất kỳ nơi nào khác dù bạn có khả năng chu du trong vũ trụ lượng tử đi nữa kkkkk, “chỉ dành cho người ở tầng không” – không phải là câu nói đùa! Nhưng nếu bạn muốn là “người ở tầng không” thì nhớ mở rộng “hầu bao”, vì khi đó là lúc bạn thật sự hiểu rằng các bài viết trên Chí Blog có giá trị thế nào.
OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức
Review phim Weathering With You: kệ con.. khỉ nó thời tiết
Review phim Gia Đình Đạo Tặc (Shoplifters.2018): bản chất của gia đình là gì?
Monster (2023): người cấy não lợn, là lợn hay người?
Review phim Confession (2010): cánh bướm đùa cơn bão
Review phim Love Exposure (2008): Faust và Jesus của Á Đông
Review phim Suzume (2023): đè con “trùng” xuống, kẻo nó chui ra
Review phim Belle (2021): khi linh hồn cất tiếng ca
About Author
