Thiện và ác, ánh sáng và bóng tối, sống và chết, khôn ngoan và ngu muội, hạnh phúc và khổ đau, đó là những đối lập tồn tại xuyên suốt lịch sử của loài người. Hình thức có thể thay đổi nhưng nội dung thì luôn bất biến. Khi hiểu được điều đó, bạn có thể giải mã mọi tác phẩm văn học – nghệ thuật. Phim Ký Ức Kinh Hoàng – Doctor Sleep (2019) dựa theo tiểu thuyết cùng tên của Stephen King, IMDb 7.6, đây là phần tiếp theo của The Shining. Tôi khá bất bình khi “tựa phim” dịch ra tiếng Việt lại khác hoàn toàn với “tựa phim” trong tiếng Anh. Nó dễ khiến người xem hiểu sai thông điệp.
Tôi từng ám chỉ rằng, khi kết hợp 3 bộ phim The Green Mile – The Shining – Doctor Sleep, nó sẽ tạo nên một thể thống nhất trọn vẹn về thế giới của chúng ta. Ngày nay, bởi sự phát triển nhiều mặt trong xã hội, những tác phẩm nghệ thuật thường có đa tầng nghĩa. Nếu con người không tích cực nâng cao nhận thức, thì khó mà hiểu được ý nghĩa thật sự của nó.
Cũng giống như 2 phim kia, Doctor Sleep có nội dung khá đơn giản. Phim kể về một nhóm kẻ xấu có được “khả năng thấu thị”, họ bắt cóc và giết chết những đứa trẻ để chiếm đoạt khả năng đó. Cô bé Abra nhờ đến sự giúp đỡ của Danny để chống lại nhóm người tà ác kia.
Điều thú vị trong phim này là nhân vật Abra được tạo dựng dựa trên hình mẫu của những đứa trẻ hiện đại, thông minh, biết cập nhật thông tin; cô bé được giáo dục tốt nên biết cách tự vệ, biết che giấu khả năng của bản thân khi cần thiết, biết sữ dụng khả năng một cách hợp lý và mang tính khoa học. Do đó Abra không bị xem là có vấn đề về thần kinh hoặc loạn trí (như ta thường thấy trong những phim cũ). Những đứa trẻ khác không hiểu được điều này nên đã bị giết chết. Rút kinh nghiệm từ quá khứ là điều vô cùng quan trọng.
“Khả năng thấu thị” là một quyền năng, nó cũng là gánh nặng, hoặc là thứ tạo nên dục vọng cho lòng tham của con người. Chúng ta hãy xem xét tác động của quyền năng này theo từng lứa tuổi. Bé gái nhỏ tuổi nhất (bị bắt cóc ở đầu phim) đã sữ dụng quyền năng mà không có mục đích, cậu bé Bradley dùng nó trong trò chơi bóng chày, cô gái thiếu niên Andi sữ dụng nó để lấy cắp tiền, và cuối cùng là nhóm True Knot, họ giết người để hút sinh khí. Như vậy theo thời gian thì con người càng trở nên xấu xa hơn khi có được quyền năng.
Danny may mắn thoát khỏi sự biến đổi đó nhờ vào sự chỉ dạy của hồn ma Hallorann, và vì những nỗi đau trong quá khứ đã khiến Danny luôn tìm cách trốn tránh sữ dụng khả năng đó. Khi con người không dùng quyền năng để phục vụ cho tham vọng, thì tâm hồn của họ sẽ luôn tinh khiết và không biến thành xấu xa. Tuy nhiên “cái ác” luôn tìm cách ám ảnh Danny, nhờ sự giúp đỡ của Hallorann, Danny học được cách “đóng gói” nó trong những “quan tài” của tâm trí.
“Khả năng thấu thị” là một món quà của Thượng Đế, nhờ nó mà Danny thoát khỏi cái chết, đó là một món nợ. Vì thế như lời Hallorann đã nói, Danny cần trả món nợ đó cho cuộc đời. Danny phải giúp những người sắp chết được “ra đi” trong yên bình, vượt qua sự sợ hãi khi đối diện cái chết, chìm vào “giấc ngủ” của sự vĩnh hằng, đó là ý nghĩa của cái tên Doctor Sleep. Nhưng những thế lực tà ác sẽ để yên cho những người như Danny và Abra? Cái thiện sẽ không thể tồn tại nếu cái ác không bị tiêu diệt.
Trong mọi cuộc chiến, dù chúng ta có chuẩn bị cho nó thật hoàn hảo, sự mất mát và hy sinh là không thể tránh khỏi. Cái kết của phim nói lên điều gì? Thêm một lần nữa, bài học trong quá khứ đã giúp Danny chiến thắng cái ác, đó là mang sự tà ác đến với sự tà ác, để chúng nó tiêu diệt lẫn nhau.
Khi so sánh giữa The Shining và Doctor Sleep, chúng ta thấy sự lặp lại, nhưng nó có sự khác nhau. Đó là tính bị động và tính chủ động, khi cái thiện đối đầu với cái ác. Khi Danny còn nhỏ, cậu bé là nạn nhân trong cái bẫy. Khi Danny trưởng thành, anh ấy là mồi nhử trong cái bẫy, và kẻ ác biến thành nạn nhân. Đó là sự trưởng thành, giống như một câu nói:
“Kẻ nào không biết rút ra bài học của 3000 năm thì chỉ sống lần hồi qua ngày” – Goethe
Về những lời của Rose đã nói với Danny ở đoạn cuối phim, nó cho ta biết về sự khác nhau giữa người tốt và kẻ xấu. Đó chính là cách suy nghĩ, kẻ xấu cho rằng “rác rưởi” là “vàng ngọc”, và “vàng ngọc” là “rác rưởi”; người tốt thì “nhìn” rõ sự thật.
Còn về tính đa nghĩa của bộ phim thì sao? Cách hiểu cơ bản nhất thì đó là cuộc chiến thiện – ác; phức tạp hơn thì đó là hiểu theo hướng tâm linh; có thể hiểu theo hướng hiện thực khách quan, mang tính khoa học.
Bạn có thấy hành động “xuất hồn” và bay trên bầu trời của Rose rất giống hoạt động của các vệ tinh nhân tạo. Hoặc sự kết nối giữa Danny và Abra thì giống như hệ thống thông tin liên lạc của điện thoại. Còn những hồn ma là những thứ vũ khí giết người, chúng ta nên cất giấu nó thật cẩn thận. Khả năng của Andi thì giống ngành tâm lý học. Khoa học cũng là một thứ quyền năng, nó sẽ giúp con người hạnh phúc hay sẽ trở thành công cụ để sát hại nhau? Tâm lý học có thể chữa bệnh tâm thần, nó cũng có thể bị lợi dụng trong ngành quảng cáo, hoặc thành công cụ để tẩy não.
Còn về sự bất tử thì sao? Chúng ta đều muốn được bất tử, nhưng nó sẽ thành vô nghĩa khi con người phải sống trong địa ngục. Không ai có thể trốn tránh khỏi lương tâm khi làm việc ác. Bạn sẽ hiểu rõ hơn qua bài viết Inception, The Machinist, The Fountain. Về cuộc chiến thiện – ác, bạn nên đọc bài Cloud Atlas.
Để tổng kết, tôi xin ghi lại 2 câu:
“Không ai thắp đèn rồi lấy hũ che lại, hay đặt dưới gầm giường: nhưng đặt nó trên giá đèn, để những ai đi vào đều thấy ánh sáng. Vì chẳng có gì kín nhiệm mà không bị tỏ ra, và không có gì ẩn giấu mà không bị lộ ra cho người ta biết. Vậy các ngươi hãy ý tứ xem các ngươi nghe thế nào! Vì ai có, sẽ được cho thêm; còn ai không có, cả điều mình tưởng có cũng sẽ bị lấy đi” – Đức Jesus
Và
“Xin Chúa hãy ban cho con sự bình thản để chấp nhận những gì con không thể thay đổi, lòng dũng cảm để thay đổi những gì con có thể và trí khôn để luôn nhận thấy sự khác biệt giữa chúng” – Reinhold Niebuhr
Để xã hội tốt đẹp hơn – Hãy ủng hộ tài chính Chí Blog:
Hàng tháng: https://www.patreon.com/chi_blog_movie_reviews
Paypal: https://www.paypal.com/paypalme/nguyenminhchi2806
Bank – Người nhận: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
Ví momo:
Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
About Author
