GAIA (2021) là phim kinh dị – huyền bí, nội dung được kết hợp thần thoại Hy Lạp với câu chuyện nghịch đảo về một “Abraham”. Nội dung phim đơn giản nhưng khá lôi cuốn, có nhiều cảnh quay đẹp, đập chất ngụ ngôn và hình ảnh mang tính nghệ thuật cao. Tuy nhiên để người xem hiểu được thông điệp lại rất khó nếu không có “một chút” kiến thức về văn hóa phương tây, tôn giáo, và bản chất xã hội trong hiện tại. IMDb 5.5 – không phải dạng phim loại giải trí, xem phim để biết thêm chi tiết hoặc đọc bài tiếp.
Phân tích ý nghĩa thông điệp
Phim được bắt đầu bằng một cảnh quay từ trên cao nhìn xuống, sau đó góc nhìn bị lộn ngược, nếu bạn từng xem qua phim Midsommar sẽ thấy một cảnh tương tự như vậy, nó báo hiệu những gì bạn đang xem mang ý nghĩa tương phản. Riêng góc nhìn từ trên cao xuống, người xem không có cảm giác như đang thấy một khu rừng, mà nó giống với những thứ rong rêu và nấm móc hơn.
Trước tiên chúng ta điểm sơ qua vài kiến thức về thần thoại Hy Lạp và câu chuyện về Abraham là tổ phụ của dân Do Thái, ông ấy cũng được xem là “ông tổ” của đức tin. Gaia là vị thần đầu tiên trong thần thoại Hy Lạp, bà ấy thường được xem là “mẹ trái đất”, những gì mà chúng ta thấy về câu chuyện các vị thần là sự chết và cái ác, anh em lấy nhau, cha giết con, con giết cha, cuối cùng thì tất cả đều chết vì tự giết lẫn nhau.
Còn về Abraham thì sao? Thiên Chúa lập giao ước với ông ấy, hứa rằng dòng giống của ông ấy sẽ phủ khắp mặt đất và nhiều như sao trên trời, bù lại, ông ấy phải tôn thờ Thiên Chúa bằng tất cả lý trí và tình yêu. Thiên Chúa đã thử thách đức tin của Abraham bằng cách muốn ông hiến tế đứa con độc nhất, ông ấy đã làm nhưng Thiên Chúa đã cho “người” ngăn cản – do thiên thần hóa thành, vật hiến tế được thay bằng con vật đang vướng trong bụi rậm gần đó, và Thiên Chúa thường thể hiện qua hình ảnh một cây đang rực lửa.
Chuyện phim kể về Gabi và Winston đang tuần tra bằng xuồng trong khu rừng bảo tồn, họ là nhân viên kiểm lâm, Gabi sau khi lạc mất chiếc Drone (Flycam) đã đi sâu vào rừng để tìm nó, cô ấy trúng bẫy thú và lạc đến nơi Barend cùng Stefan đang ở, họ đã chữa vết thương cho cô ấy bằng bùn đất, sau đó nhiều chuyện kỳ quái đã diễn ra, Gabi cũng phát hiện nhiều bí mật. Giờ tôi sẽ vào thẳng vấn đề.
Phim này gần như không có bất kỳ nhân vật mang tính chính diện nào, tất cả họ đều sai trong bản chất của chính họ, các bạn có nhớ rằng tôi thường nói đến “bộ 3” và “bộ 4” ? “Bộ 3” thể hiện bản chất con người và xã hội, “bộ 4” là vòng lặp và sự chết. Phim có 3 nhóm người, nhóm 1 là Gabi và Winston, họ đại diện cho tình yêu hoặc cảm xúc; nhóm 2 là Barend và Stefan, họ đại diện cho lý tính (triết học hoặc thần học); nhóm thứ 3 là những người đã bị biến thành người – nấm, họ đại diện cho vật chất hoặc bản năng, họ không còn được xem là “người”. Bộ phim thể hiện sự châm biếm dành cho cả 3 nhóm người này, từ đó châm biếm “hướng đi” của toàn bộ xã hội loài người trong hiện tại.
Chí Blog có kịch bản phim điện ảnh, ai mua không?
Barend nói rằng ông ấy đã tìm thấy “God” là Gaia, và lập giao ước cho thời đại mới, vì thời đại cũ sắp kết thúc bởi con người ngày nay đang tàn phá thiên nhiên và không có đức tin. Ban đầu tôi nghĩ ông ấy là một người đã giác ngộ, nhưng càng về sau thì càng thể hiện sự lầm lạc trong đức tin của ông ấy. Tại sao? Vì thứ mà ông ấy tin là sự chết chứ không phải sự sống. Barend đang ở trong một sự lặp lại của câu chuyện mà Abraham đã trải qua, tiếc thay bản chất ông ấy không giống Abraham, và Gaia thì hoàn toàn khác với Thiên Chúa của Abraham.
Chúng ta thấy điều đó qua những hình ảnh tương phản, Gaia nằm sâu trong lòng đất và thể hiện qua cây nấm và hốc cây tăm tối, Thiên Chúa thì đến từ “Bầu trời” và thể hiện qua ngọn lửa cháy sáng. Thiên Chúa đã thử lòng Abraham, nhưng không để ông ấy hiến tế đứa con, mà cho thiên thần đến ngăn cản, đức tin của Abraham là đức tin thật; trong khi Barend mang đứa con đi hiến tế với ý nghĩ rằng “đây chỉ là thử thách của Gaia”, ông ấy đang làm “trò” và chờ người hiến tế đến, đó là Gabi. Sự thật là cái trò hiến tế này thì Barend đã làm một lần, người xuất hiện ngăn cản ở lần trước chính là mẹ của Stefan, và ông ấy đã dùng cô ấy hiến tế thay cho Stefan. Đừng hỏi tại sao tôi biết điều này nhé (hihi).
Điều châm biếm ở đây là, trong câu chuyện của Abraham thì người ngăn cản là người của Thiên Chúa, trong khi đó thì Barend lại bắt lấy Gabi và biến cô ấy thành vật hiến tế, rất thâm thúy khi mô tả bản chất tàn ác của Barend lẫn Gaia trong phim. Thiên Chúa không cần hiến tế con người, Thiên Chúa hứa dòng giống Abraham như sao trên trời, trong khi với Barend là gì? Là nấm móc! Nếu Thiên Chúa để con trai của Abraham bị hiến tế thì đó là tà thần, nhưng Thiên Chúa không làm vậy. Trong khi Gaia lại nhận vật hiến tế là mẹ của Stefan, đây là một tà thần mang đến sự chết, ấy vậy mà Barend vẫn tôn thờ.
Về Gabi, sự châm biếm cũng không nhẹ hơn tí nào, người ngăn cản Abraham hiến tế là hóa thân của thiên thần đến từ trời, đến phiên người mẹ của Stefan cũng đến từ trời, nếu bạn chú ý những thiết bị dưới sàn nhà, nó là của một phi công, và trong tấm ảnh thì cô ấy đang đứng trước chiếc máy bay, chúng ta thấy một sự hạ cấp so với thiên thần, nhưng dù sao thì cô ấy đã ở trên cao nhìn xuống. Giờ đến phiên Gabi thì cô ấy đang ở mặt đất và nhìn từ trên xuống qua Flycam, một sự xuống cấp trầm trọng. Có thiên thần, không ai chết; có người mẹ, bà ấy chấp nhận bị hiến tế thay cho đứa con, bà ấy sống đời thực vật; có Gabi thì diễn ra cuộc chiến 3 người, cha và con giết nhau, Gabi cuối cùng tự sát.
Phim còn lấy câu chuyện của Đức Jesus để tạo sự tương phản qua hình ảnh của Stefan, Đức Jesus được rửa qua nước – nước trong vắt, trong khi trong giấc mơ của Gabi thì Stefan trồi lên từ đầm lầy. Đức Jesus là đại diện cho tình yêu, Stefan là đại diện cho sự vô cảm. Thật ra thì đó không phải lỗi của Stefan, vì ấy ấy chưa từng được dạy gì về tình yêu, người mẹ bị hóa thành thực vật, đến khi gặp Gabi thì thời gian quá ngắn để có thể hiểu tình yêu là gì, đặt biệt là cách mà Gabi nói về tình yêu, rằng hãy rời khỏi khu rừng để được tự do sống theo ý thích, hãy bỏ cô ấy ở lại, hãy để cô ấy tự sát.
Bản chất của tình yêu là gì? Là mang lại sự sống cho người khác, là sự tự nguyện hy sinh. Cho nên tính tương phản ở đây là Đức Jesus chết để mọi người được sống, sau đó Ngài sống lại và tình yêu lan tỏa khắp nơi; còn trong phim thì Stefan sống, mọi người đều chết, và anh ta tiến vào thế giới để gieo rắc mầm bệnh và sự mục rữa.
Tóm lại thì thông điệp chính là gì? Là chỉ ra bản chất của thế giới ngày nay chúng ta đang sống, tôi thường nói rằng chúng ta cần tính cá nhân và tính tập thể, và nó phải đến bởi sự gắn kết của tình yêu, nếu không có tình yêu, thì cá nhân cũng giống như những bào tử của cây nấm, còn tập thể thì chính là cây nấm, mà nấm là loài vô tính, nó sống bằng cách hút lấy sức sống của thân cây, giết chết cây đó và hóa cây đó thành mục nát. Tất cả những gì bạn thấy trong phim đều thể hiện sự mục nát và thối rữa, kể cả bản giao ước giữa Barend và Gaia cũng mục nát (cuốn nhật ký).
Vài hình ảnh khác, khi bị thương, người ta rửa vết thương bằng nước sạch hoặc bằng lửa, còn ở đây là dùng bùn đất; hoặc những người bị Gaia đồng hóa thì ban đầu sẽ mù mắt “trái”, sau đó “mù” hoàn toàn; Gabi bị thương chân “trái”; Barend và Stefan luôn đến từ phía sau lưng người khác; vệt đỏ trong tôn giáo thường chấm giữa mi mắt, thể hiện giá trị của đôi mắt và tâm trí, trong phim thì từ càm kéo xuống, nó chỉ là bản năng; Barend và Gabi nhìn thấy “thị kiến” nhờ hít “nấm thần” (haha), là “thị kiến” hay loạn trí thì quả thật tôi không biết á; cảnh Barend làm tình với bùn đất; hốc cây của Gaia giống cái gì?
Đây là một bộ phim hay và cảnh quay đẹp, các bạn nên xem, dù diễn biến khá chậm, hãy đọc bài của Chí Blog nhiều hơn, sau đó các bộ phim nghệ thuật sẽ không còn khó hiểu nữa. Link 250 bài review phim đủ loại:
Cảm ơn các bạn đã đọc bài, nhớ chia sẽ bài viết và giới thiệu Chí Blog đến mọi người, và tích cực “cứu tế” để mình có thêm động lực viết bài nghen.
OCB – ngân hàng phương đông, tk: 0003100008898001, NGUYỄN MINH CHÍ, chi nhánh Thủ Đức. Hoặc: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
Top 250 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
About Author
Lúc trước mình còn nghĩ có thể viết được một kịch bản phim gởi cho Hollywood. Sau khi đọc những bài phân tích phim của anh thì mới thấy mình quá nhỏ bé!!! Chúc anh sẽ thành công trong tương lai. Người tài năng như anh nên qua nước ngoài sống để phát triển.
Quả thật là trình độ biên kịch và đạo diễn phương tây quá cao, tôi cũng có cảm giác mình nhỏ bé khi phân tích các phim nước ngoài, với kinh nghiệm hơn 2 năm viết review thì bạn biết tôi nhận ra gì không? Mỗi cảnh quay của họ được sắp xếp rất tỉ mỉ, nó giống như một bức tranh trừu tượng mang hàm ý, những chi tiết đó tôi ít ghi trong bài vì nó quá nhiều. Còn việc qua nước ngoài, nó nằm ngoài khả năng của tôi, nếu những gì tôi biết lúc này mà sớm 20 năm thì chắc là được, vì có nhiều phương cách để định cư, ví như chọn theo các ngành nghề mà họ cần, chỉ là chúng ta thiếu quá nhiều kiến thức và không người dẫn dắt khi còn cơ hội.