Suối Nguồn bắt đầu với Roark trong một khung cảnh khá ấn tượng, đó là một bờ hồ với những khối đá đâm xuyên khỏi mặt nước như đâm xuyên qua cái ranh giới giữa mặt đất và bầu trời, chúng tự nhiên như thể chúng vẫn thế từ hàng bao năm. Một sự hiển nhiên cho một hành động mang tính cưỡng bức, thật lạ.
Với hành động chống lại yêu cầu có vẻ hiển nhiên của vị giáo sư kiến trúc, người đọc sẽ nghĩ rằng Roark là một con người cứng đầu và lập dị. Vì với mỗi chúng ta, cái yêu cầu ấy là không quá khó khăn để thực hiện, vì chúng ta vẫn ngày ngày sống trong chúng, đôi khi tự hào khi thực hiện chúng một cách hoàn hảo. Chúng là tập hợp tất cả những điều mà con người trong xã hội cho rằng đúng đắn, dù rằng qua lời của Roark thì chẳng đúng gì cho cam mà còn là một sự lầm lạc được truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Những con người chúng ta thường cảm thấy một điều gì đó là đúng khi được đa số chấp nhận và không cảm thấy sự ray rứt khi chính thâm tâm ta luôn biết rằng nó sai. Có lẽ để tự vệ, để không phải cảm thấy mình bị cô lập mà chúng ta trở nên như thế. Nhưng với Roark thì khác, anh chỉ làm những gì anh cho là đúng, có giá trị thật sự dù cả thế giới này chống lại anh. Chúng ta cảm thấy anh lập dị bởi vì chúng ta không làm được những điều anh đã làm, bởi vì chúng ta cũng như bao người khác.
Xã hội là một tập hợp những mối quan hệ chằng chịt giữa người và người, những mối quan hệ đó mang lại lợi ích để phục vụ cho những nhu cầu thiết yếu cũng như tham vọng. Để đạt được mục đích, con người phải có sự cầu thị đối với môi trường xung quanh, phải thỏa mãn được yêu cầu của người khác như một sự trao đổi để lấy về thứ mình cần. Nhưng chính trong sự cố gắng thỏa mãn những nhu cầu mà môi trường đòi hỏi, bản thân người đó cảm thấy rằng những nhu cầu ấy trở nên quan trọng và trở thành cái họ muốn. Họ quên rằng đó chỉ là thứ phương tiện để đạt được cái mà họ thật sự muốn. Tất nhiên có khi cái mà họ muốn và cái môi trường muốn là giống nhau. Nhưng nếu chúng có sự khác nhau hoặc hoàn toàn đối lập nhau thì con người phải đối diện với nó thế nào?
Sự chọn lựa chỉ có được khi một người nhận rõ chính mình và những thứ bên ngoài mình. Nhưng điều đó lại không dễ, đa số con người sống trong sự lầm lạc bởi nền văn hóa cũng như giáo dục của xã hội. Họ tin vào điều xã hội tôn vinh mà không một chút nghi ngờ. Họ ít khi tự hỏi liệu những thứ đó có là bản chất của chính ta? Liệu những thứ được xem là thành công, hạnh phúc có phải thật sự mang đến cho ta thành công, hạnh phúc? Để rồi khi đạt được chúng thì hóa ra chúng không phải là hạnh phúc thật, không phải điều mà sâu thẳm trong tâm hồn ta mong muốn.
Những điều Roark nghĩ, những giá trị mà anh tôn vinh thì hoàn toàn khác xa và đối lập với xã hội. Và trong sự chọn lựa, anh chọn sống theo cách mà anh cho là đúng, anh làm đúng với nó từ nội dung cho đến hình thức, ta thấy một sự hoàn mỹ gần như tuyệt đối tỏa ra từ anh. Chỉ những ai lất phất cảm nhận được cái sự hoản hảo của những giá trị nền tảng mới thấy được anh, đi theo anh. Nhưng để là được như anh, hiểu được như anh lại vô cùng khó khăn, vì phải vượt qua được 2 thử thách rất lớn đó là nỗi đau và sự cô độc. Khi nhận ra chân giá trị, ta sẽ vô cùng đau đớn khi thấy chúng luôn luôn bị người đời tàn phá không thương tiếc. Khi chống lại xã hội, làm những điều khác biệt, ta phải chấp nhận sống trong tình trạng bị bỏ rơi, bị cô độc không người chia sẻ. Roark đã chọn lựa điều anh muốn, vì anh hiểu rằng “nỗi đau chỉ xuống đến một độ sâu nhất định thì dựng lại”, so với những giá trị suối nguồn thì nỗi đau đó là xứng đáng, khi ta có những giá trị ấy trong tâm hồn thì không thứ gì có thể khiến ta gục ngã, dù là sự gục ngã của thân xác. Đó là sự bất tử của tâm hồn, của tinh thần, của ý chí con người, là thứ khiến con người đúng thật là một con người.
Ở góc độ nào đó, ta thấy được sự tàn nhẫn trong cách sống của anh, anh tàn nhẫn với chính mình, tàn nhẫn với thế giới, với Dominique. Anh không thỏa hiệp với những điều sai trái, nếu có thì cũng vì sự cảm thông bởi anh hiểu những con người mà anh giúp (Keating). Với Dominique thì anh không thể giúp, vì anh biết nàng hiểu nàng cần gì và phải tự mình vượt qua gì. Điều anh có thể dành cho nàng là sự tin tưởng, cảm thông và chờ đợi. Chờ cái ngày nàng sẽ trở về với anh sau khi hoàn tất cái bài học của chính nàng. Đối với những sai lầm mà anh gây nên trong việc giúp người khác dù rằng đó là là sự chọn lựa có ý thức, anh sẽ tự mình sửa chữa chúng dù phải gánh lấy hậu quả, đó là giật sập cái tòa nhà quái thai mà anh góp phần vào việc sinh ra nó.
Sẽ có người bảo việc giật sập tòa nhà là một hành động mang tính cực đoan, vì tòa nhà ấy không phải của anh dù anh vẽ ra nó, và tại sao không để nó lại cho những ai cần. Nhưng điều mà nhiều người không hiểu là cái hành động đó không phải chỉ mang ý nghĩa cá nhân riêng lẽ giữa anh và tòa nhà. Đó là sự phản kháng, sự đấu tranh một sống một còn giữa một bên là các giá trị nền tảng còn bên kia là những giá trị quái thai mà xã hội con người sinh ra. Trong cuộc sống, luôn có sự đan xen giữa ánh sáng và bóng tối, giữa đúng và sai, giữa tốt và xấu, nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng chọn một biện pháp cực đoan. Tuy nhiên, khi bóng tối ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn, sự sa đọa tràn lan khắp nơi, thì một một hành động như thế là cần thiết để gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh con người. Buộc con người phải chú tâm nhìn lại tất cả mọi sự một cách trực diện không tránh né. Phiên tòa xét xử Roark có tác dụng như thế, và kết quả của phiên tòa sẽ cho ta biết con người lựa chọn đi theo hướng nào, là ánh sáng hay bóng tối. Roark đã thắng, cho thấy con người vẫn còn nhận ra chính mình, nhận ra những giá trị đích thực thúc đẩy thế giới phát triển. Cuộc chiến này sẽ không bao giờ kết thúc, nhưng nó sẽ kết thúc khi bóng tối chiến thắng trong một trận chiến chung cuộc, và đó cũng là dấu chấm hết cho văn minh loài người.
Facebook Comments