Tôi không thích các nhà văn trong nền văn học của Liên Bang Xô Viết, tuy vậy vẫn có 2 ngoại lệ, một là Maksim Gorky, tôi chỉ đọc các truyện dành cho thiếu nhi, hai là Chinghiz Aitmatov, gần gũi thiên nhiên. Một tác phẩm chỉ có giá trị khi đối tượng của nó là con người, viết bằng tình cảm chân thật, không phục vụ cho mục đích nào khác; đòi hỏi này tương đối khó khăn và trở thành sự hiếm hoi khi Liên Xô còn tồn tại (nói ít chắc mọi người hiểu nhiều). Tác phẩm chỉ có 170 trang, kể về đời sống của cậu thiếu niên Xuntanmurat đang còn đi học, ở vùng thảo nguyên xa xôi, giữa lúc đang diễn ra đệ nhị thế chiến.
Dù viết về thời kỳ chiến tranh, nhưng Sếu Đầu Mùa không mang một chút nào sự tối tăm hay lòng thù hận, có chăng là những nỗi đau đơn sơ của những người vợ phải xa chồng, con cái xa cha, tình yêu thương và hy vọng người thân được trở về trong lành lặn, sự mong mỏi quân thù bị đánh bại để chiến tranh sớm kết thúc. Và nơi hậu phương này, những người còn lại, các thương binh, bà mẹ và những đứa trẻ, họ cũng nỗ lực hết mình khi trong nhà thiếu vắng người đàn ông để dựa vào, không chỉ thế, họ còn phải cố gắng hơn nữa để cung cấp những gì cần thiết cho chồng/cha/anh đang chiến đấu nơi tiền tuyến. Không sao nói hết những hy sinh đó, những nỗi đau trong thầm lặng.
Ở những thời kỳ đen tối nhất, cái chết và thù hận luôn chực chờ không xa ngoài kia, thì ta sẽ phải kinh ngạc khi bắt gặp một sự tồn tại khác, đó là tình yêu và sức sống nơi con người, chúng chính là hy vọng, là sức mạnh, là nguyên nhân khiến bao người phải chiến đấu để bảo vệ, để rồi ở phía sau những người đang cầm súng, những người thân yêu đang sống trong yên bình lại càng thương yêu, gắn bó và đùm bọc nhau hơn; chính cái hoàn cảnh ấy khiến những cậu bé như Xuntanmurat mau sớm trưởng thành, có trách nhiệm với mọi thứ mà cậu yêu thương.
Phải nói rằng tác phẩm hết sức trong sáng khi kể về sự gắn bó trong gia đình, khi cha Xuntanmurat còn ở nhà và cả khi ông ra tiền tuyến. Luôn có những ích kỷ nhỏ nhoi trong lòng các đứa trẻ, nhưng nhờ vào người cha sáng suốt, người mẹ dịu dàng yêu thương, chúng đã vượt qua và nhận ra lỗi lầm. Sự trong sáng được nhân đôi khi đời sống của họ diễn ra ở vùng đồi núi và thảo nguyên; tôi rất thích các tác phẩm gần gủi với thiên nhiên, vì khi đọc thì ta như đang thưởng thức những làn gió trong lành, mang đậm mùi của đất, cỏ và hoa, cảm nhận được cái lạnh mùa đông, sức sống mùa xuân… cả thế giới như thay da đổi thịt từng ngày.
Hiểu sâu hơn một tí, qua từng lời nói của người cha, ta cảm nhận được một sự góp ý khá nhẹ nhàn về những gì đang diễn ra trong thời kỳ đó của chế độ, về việc không nên vắt kiệt sức lao động của con người chỉ nhằm đạt được mục tiêu theo kế hoạch. Hoặc tính nhân văn trong lời của ông Sekis khi biết bọn trẻ khiến con ngựa bị thương ở chân, ông quất roi vào Xuntanmurat vì nóng giận, rồi thấy đau lòng:
“Người ta nói với nó (Xuntanmurat) là chạy đi thế mà nó cứ đứng trơ trơ! Mày thử nghĩ xem, chẳng lẽ tao đuổi kịp mày à! Sức đâu mà tao đuổi kịp chúng mày! Ít ra thì mày cũng phải chạy đi vì kính trọng tao chứ và tao cũng đỡ đau lòng hơn!…”
Tác phẩm cũng tả những trạng thái khi Xuntanmurat yêu Myrzagun, một tình yêu trong sáng của tuổi mới lớn. Tình yêu đôi lứa, tình cảm gia đình, tình yêu quê hương … đây là những thứ căn bản nhất khiến một con người trưởng thành để xây dựng và bảo vệ, chứ không phải là những lý tưởng xa xăm nào khác. Qua hình ảnh Xuntanmurat, mạnh mẽ giàu nghị lực, và cậu em Adzhimurat hơi yếu đuối, mộng mơ và giàu cảm xúc; tác giả đã cho ta thấy được cái bản tính của dân tộc ông. Đàn Sếu đầu mùa bay qua vẽ lên hình ảnh một lớp người mới đang trưởng thành, nhưng để trở thành một người đàn ông thật sự thì chúng phải đủ dũng cảm đối đầu với bọn cơ hội, bọn cùng một dân tộc nhưng lại thích đâm sau lưng, và phải đủ gan dạ và khôn ngoan để chống lại con sói – sự khắc nghiệt của thiên nhiên hùng vĩ.
Truyện dành cho cả trẻ em lẫn người lớn, nên có trong tủ sách gia đình.
Để xã hội tốt đẹp hơn – Hãy ủng hộ tài chính Chí Blog:
Hàng tháng: https://www.patreon.com/chi_blog_movie_reviews
Paypal: https://www.paypal.com/paypalme/nguyenminhchi2806
Bank – Người nhận: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
Ví momo:
Top 50 bài review sách văn học kinh điển của Chí Blog
About Author
