Leviathan (Thủy Quái) có IMDb 7.6 , đoạt giải kịch bản hay nhất ở Cannes 2014, phim không dành cho đa số. Sau khi xem xong tôi thấy cũng thường thôi, nhưng chợt nghĩ tại sao phim thế này lại đoạt giải về kịch bản? Thế là tôi tua lại và ngẫm nghĩ, cuối cùng thì cũng hiểu được vài điều mà phim muốn nói. Thật sự là không dễ để hiểu với những phim của LHP Cannes.
“Leviathan” là từ để chỉ những con quái vật biển khổng lồ mà con người đôi khi gặp phải từ thời rất xa xưa, đó có thể là loài chỉ có trong truyền thuyết, hoặc đó cũng có thể là loài cá voi to lớn. Nhưng nếu với con người của xưa kia thì cá voi là Leviathan, thì ngày nay nó cũng chỉ là một con cá mà thôi, người ta sẽ bắt nó làm thức ăn, nó không còn là con quái vật nữa, thời gian trôi qua và con người nhìn sự vật hiện tượng cũng khác đi.
Chuyện kể về người đàn ông Kolya muốn giữ lấy ngôi nhà của mình và chống lại việc giải tỏa mặt bằng trong một dự án của thị trưởng Vadim, trong vụ này Vadim đã dùng quyền lực của ông để gian lận và đền bù không thỏa đáng. Thế là Kolya nhờ một người bạn luật sư giúp đỡ, người này từng là cấp dưới của ông thời đi lính, và sự việc bắt đầu phát sinh.
Trong phim này có 4 tuyến nhân vật:
Tuyến thứ nhất là những người sống trong sự hoài niệm về quá khứ, không chấp nhận sự đổi thay dù là xấu hay tốt. Dù vợ sau của Kolya là một người phụ nữ tốt, nhưng đứa con riêng của ông luôn ghét cô ấy, nó nghĩ rằng cô đang phá hoại gia đình họ, có lẽ vì nó quá yêu mẹ ruột. Người thứ hai trong tuyến này chính là Kolya, ông chống lại sự thay đổi của thị trấn, vì nó gắn liền với quá khứ của ông và tổ tiên ông. Cả 2 cha con đều là người giàu tình cảm, bộc trực nhưng lại khá nóng nảy, họ giống như 2 đứa trẻ. Với người con thì phản ứng ở cấp độ gia đình, người cha thì cấp độ xã hội, họ không thấy sự đổi thay là cần thiết.
Tuyến thứ hai là những người nhận ra hiện thực cuộc sống và hoàn toàn đánh mất niềm tin vào Thượng Đế, đó chính là anh luật sư Dima. Cái nghề của anh đã nói lên tất cả, việc giúp đỡ Kolya chỉ là vì tình nghĩa chứ không phải tìm kiếm sự công bằng, thứ anh muốn là giúp bạn lấy lại số tiền bị chiếm đoạt vì sự gian lận, anh dùng thứ vũ khí của thời đại chính là luật pháp để chống lại ông thị trưởng, anh cũng làm điều lầm lỗi với bạn nhưng vẫn không cắn rứt lương tâm, vì với anh thì tội lỗi chỉ là tội lỗi khi nó bị tòa án phán quyết.
Tuyến thứ ba là những người nhận ra hiện thực, rất tin vào Thượng Đế và vẫn biết những việc mình làm là sai trái … nhưng … họ tìm thấy sự thanh thản bằng những lời xưng tội ở nhà thờ, và sau đó vẫn tiếp tục vô tư phạm tội rồi xưng tội. Đó chính là ông thị trưởng Vadim, thực tế thì ông cũng chả có cái lương tâm nào hết. Với việc đời và với phần xác, ông giải quyết vấn đề bằng quyền lực của ông, với linh hồn thì ông nhờ vào sự “tha thứ” của tôn giáo.
Tuyến thứ tư, chính là Lilya – vợ của Kolya, cô cũng nhận ra hiện thực, mặc dù cũng lầm lỗi nhưng cô còn giữ được cái lương tâm của bản thân, lầm lỗi vẫn là lầm lỗi, điều đó khiến cô khó có thể sống thanh thản như những người khác.
Những thay đổi của thời đại mới:
Vài thế kỷ trước, từng có rất nhiều nhà triết học và khoa học theo chủ nghĩa vô thần nói rằng Thượng Đế thật sự không tồn tại và đức tin của con người sinh ra là vì họ muốn có một điểm tựa về tinh thần, muốn có một vị thần linh để cầu xin lúc khó khăn. Ở thời điểm mà họ nói thì đức tin thật sự vẫn còn tồn tại, nhưng trong thời đại này, điều họ nói đã trở thành sự thật. Quan hệ giữa ngài thị trưởng và vị giám mục Chính Thống giáo đã nói lên điều đó, tôn giáo ngày nay đúng là trở thành nơi giúp con người thanh thản sau khi phạm tội, sự tha thứ mà Đức Jesus giảng dạy đã bị biến thành công cụ mang tính thực dụng nhằm giải tỏa gánh nặng lương tâm của con người, những giáo chức tôn giáo cũng giống như bất kỳ ngành nghề nào khác, có thể ví họ như những bác sĩ tâm lý. Trong khi sự tha thứ mà Đức Jesus giảng dạy chính là lòng vị tha để con người có thể biết yêu thương và có cơ hội để sám hối. Đức tin xưa cũ đã sụp đổ như ngôi nhà thờ hoang, đã chết đi như bộ xương con Leviathan bên bờ biển.
Điều gì đã xẩy ra khi Thượng Đế thật đã “chết” ? Những người dân thấp hèn không còn niềm tin với tôn giáo, ví như Kolya và Dima. Kolya và con của ông vì không nhận ra hiện thực cuộc sống nên số phận họ bi đát; còn Dima thất bại trong công việc của anh và trở về nơi anh đang sống; ngài thị trưởng thì vẫn tiếp tục nắm giữ quyền lực thế tục và làm điều mà ông vẫn thường làm, có 2 cảnh rất thú vị về tuyến nhân vật này, đó là cảnh khi ông hôn tay vị giám mục thì trên bàn thờ có bức tượng Đức Jesus – Ngài đang ngó về hướng khác, và cảnh trong nhà thờ khi vị giám mục giảng đạo, những gì ông nói đều rất chính thống và đạo đức, ông nói về đức tin, về sự thật, nhưng những người bên dưới đều là những quý ngài trong giới thượng lưu, họ đi những chiếc xe sang trọng, đó là sự tương phản lạ kỳ về điều người ta giảng với điều người ta làm.
Trong phim chỉ có 2 nhân vật được nhìn thấy Leviathan, ở đây Leviathan là biểu tượng ám chỉ Thượng Đế. Đứa con trai của Kolya nhìn thấy bộ xương của một Leviathan đã chết, vì cuộc đời bất hạnh của nó sẽ khiến nó không còn bất cứ niềm tin nào về Thượng Đế nữa, tôn giáo hiện tại cũng không dạy cho nó được cái gì vì tôn giáo đã biến chất, gia đình cũng không thể dạy nó vì gia đình đã nát, xã hội càng không, vì xã hội ngày nay đều mất đức tin cả rồi. Chỉ có Lilya là nhìn thấy một Leviathan còn sống ở nơi biển cả bao la, vì cô còn đức tin, còn lương tâm, và tất nhiên là một người như cô thì không thích hợp với thời đại này, cô sẽ được đến nơi dành cho cô.
Khi nói về đức tin hoặc sự biến chất trong tôn giáo, tôi không có ý quơ đũa cả nắm, nhưng đó là những gì đang diễn ra trong thế giới của chúng ta. Tôn giáo vẫn sống mạnh mẽ ở châu Âu, tuy vậy người giàu thì vẫn giàu còn người nghèo thì vẫn nghèo, vô gia cư thì cứ vô gia cư thôi. Tôn giáo cũng sống mạnh mẽ ở những đất nước kém phát triển như Việt Nam, chùa chiền mọc lên khắp nơi, nhang khói thịnh vượng mỗi ngày, nhưng chúng ta hiểu họ cầu xin gì khi đến những nơi đó và chúng ta cũng hiểu tại sao mấy nơi thờ tự ấy ngày càng hoành tráng hơn. Tất cả những con người ấy có được một đức tin chính đáng không? Không! Màn nếu có thì cũng ít lắm thay! Tôn giáo thật sẽ mang đến cho ta 2 thứ, đó là sự thật về bản chất cuộc sống và tình yêu thương, sự thật giúp chúng ta sống trong cuộc đời, còn tình yêu thương giúp chúng ta sống hạnh phúc, nếu thiếu 1 trong 2 thì bản chất tôn giáo sẽ không còn.
Câu hỏi cuối cùng được đặt ra là, nếu sự thật và yêu thương là điều quý giá thì sao Lilya lại không tìm thấy hạnh phúc, trong khi ngài thị trưởng thì cứ sống nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật? Ừ thì Lilya sẽ đến được bến bờ hạnh phúc – bạn có thể nghĩ đó là đức tin mù quáng của một người còn tin ở Thượng Đế. Còn về ngài thị trưởng, ông ấy có thể sống thảnh thơi – người đời nghĩ vậy, nhưng điều đó chỉ trong lúc nhất thời, vì có quá nhiều người sẽ chạy theo sự thảnh thơi nhất thời đó nên thế giới này sẽ ngày càng trở nên bất trắc hơn, những điều xẩy đến cho gia đình Kolya là một ví dụ, bạn chưa cảm nhận được vì bạn chưa phải là nạn nhân thôi, và sự diệt vong của cả loài người cũng không còn xa nữa.
Để xã hội tốt đẹp hơn – Hãy ủng hộ tài chính Chí Blog:
Hàng tháng: https://www.patreon.com/chi_blog_movie_reviews
Paypal: https://www.paypal.com/paypalme/nguyenminhchi2806
Bank – Người nhận: Nguyễn Minh Chí, NH TMCP SAI GON THUONG TIN CN TIEN GIANG, Số TK: 0601 4671 8526
Ví momo:
………………..
Top 120 Best review phim ý nghĩa trên Chí Blog
Phim khá khó tìm, bạn có thể xem ở trang “hatde.tv” . Xem ra thì điện ảnh Nga ngày một phát triển hơn.
Note: nếu bài viết trên trang có giá trị, nhớ tích cực like, share, comment, giới thiệu với bạn bè về Chí Blog (Facebook) và vào chi-blog.com để đọc các bài review phim & sách hay khác.
