Bài này cực kỳ quan trọng đối với nền âm nhạc VN nếu muốn phát triển đạt đến đỉnh cao quốc tế nghen! Tôi biết, sau khi đọc xong câu đầu thì phần lớn người đọc sẽ cho rằng Chí Blog – “ nơi chỉ dành cho người ở tầng không” đang “nổ banh nhà lồng chợ” kkkk! Nhưng chỉ cần một số rất ít những người biết tôi là “ai” (ai nhỉ? – tôi cũng không biết tôi là ai) tin rằng mọi thứ tôi nói đều là thật và trở thành sự thật là được.
Khi nói đến nhạc giao hưởng, chúng ta có thể nghĩ ngay đến nhạc thính phòng của phương tây với những nhạc cụ như đàn dương cầm, violon, hay đại vĩ cầm này nọ; bài nhạc sẽ được biểu diễn trong nhà hát rộng lớn và kín, nhờ đó âm thanh nhạc cụ khi vang lên sẽ quanh quẩn trong cái không kín đó giúp người nghe thưởng thức được sự tuyệt diệu của nó, đó là về hình thức biểu diễn. Còn về nội dung của một bản nhạc thính phòng sẽ thế nào? Đó là sự cảm nhận cảm nghiệm cực kỳ sâu sắc của tâm hồn của tinh thần khi đối diện với thế giới xung quanh. Có thể nói rằng nội dung và hình thức biểu diễn của nhạc giao hưởng (thính phòng) phương tây có cùng một bản chất.
Trong khi đó, ở rất nhiều bài viết khi nhắc đến con người Việt thì tôi đã nói gì? Rằng người VN sống cực kỳ hiện sinh dù không hiểu hiện sinh là gì, rằng chúng ta là “sứ giả” của thiên nhiên và của mẹ trái đất, chúng ta sống trong sự cân bằng của “Đạo”, chúng ta là thợ săn của rừng núi và là hiệp khách trên biển cả sông hồ; chính xác hơn thì người Việt sống với một cảm xúc mang tính trực diện hoặc mang tính phồn thực, cảm thấy gì thì thể hiện cảm xúc một cách tức thời, giống như một tấm gương phẳng không tì vết, thiên nhiên và cuộc sống đang biểu hiện gì thì sự phản chiếu từ con người sẽ y như vậy; cho nên ngôn ngữ của người Việt thiên về tả cảnh tả âm và phản ánh cảm xúc, đó là lý do khi một ca sĩ người Mĩ nói rằng những bài nhạc buồn của VN thì nó buồn thê thảm luôn, thì tôi bảo anh ấy có thể xem là người Việt và có tâm hồn Việt. Hoặc về phương diện khác, đó là âm vực / âm tiết của người Việt nhiều thuộc loại hàng đầu thế giới, vì chúng ta gắn liền với thiên nhiên, chúng ta bắt chước được âm thanh của muôn loài, và … đó cũng là lý do mà chữ quốc ngữ của VN phải có các âm như â ă hay “sắc – huyền – nặng – hỏi – ngã – n – ng – ngh …” để phân biệt và thể hiện rõ lời nói.
Đây cũng là câu trả lời cho điều mà mọi người Việt vẫn tôn tự hỏi từ trước đến giờ, căn tín của người Việt là gì? Tại sao trải qua hàng ngàn năm “bắc thuộc” nhưng vẫn không bị đồng hóa? Tại sao tất cả những dân tộc khác khi đến VN để sinh sống thì họ được là chính mình? Vì căn tín của người Việt không đến từ những thứ do con người tạo ra, nó như một tâm hồn của trẻ thơ, của sự hồn nhiên, của cảm xúc thật. Hãy cố gắn gìn giữ thật tốt các câu tục ngữ, câu chuyện cổ tích dân gian, bài ca dao hoặc đồng dao, các truyền thuyết truyền miệng, văn hóa và trí tuệ VN nằm trong đó, và nằm trong hoa văn được khắc trên trống đồng – chứ không phải ở cái trình độ kỹ thuật tạo ra cái trống đó, ở giữa là ánh sáng mặt trời, xung quanh là con người, sau nữa là loài thú, sau nữa là loài chim; VN cũng không phải là không có các vĩ nhân như các dân tộc khác (TQ chẳng hạn), chỉ là họ đã hòa vào nhân gian và sống trong nhân gian; chúng ta không phải là một dân tộc nhỏ bé trên thế giới này, cho nên không cần phải mặc cảm tự ti. NHỚ LÀ ĐỪNG BAO GIỜ ĐÁNH MẤT NỤ CƯỜI HỒN NHIÊN VÀ CHÂN THẬT NHÉ! Ngày nào mà nụ cười ấy mất đi, dân tộc Việt sẽ hoàn toàn biến mất (và nó cũng gắn liền với tiếng Việt đấy), sau đó thì cả loài người sẽ diệt vong.
Qua những phân tích đó, có thể nói rằng chúng ta mang phong cách hoàn toàn đối lập với phương tây, cho nên hình thức biểu diễn không phải là “là thính phòng” mà là “ngoài trời”, chúng ta có các nhạc cụ như trống, còng chiên, tù và, tiêu và sáo trúc, đàn bầu, đàn cò, đàn tranh … (tôi cũng không rành nhạc cụ truyền thống của VN lắm). Hãy sữ dụng các nhạc cụ truyền thống đó để biểu diễn, còn về nội dung thì sao? Nó giống như nhạc điệu của 3 bài Hòn Vọng Phu – có thể tham khảo bài 1 Thế Sơn trình bày, bài 2 Hoàng Oanh trình bày, bài 3 Nhật Trường (trước 1975) hoặc Duy Khánh trình bày; hoặc các bài nhạc tiền chiến khác như Giọt Mưa Thu – Con Thuyền Không Bến – Nửa Hồn Thương Đau; hoặc các bài dân ca luyến láy của 3 miền. Tiếp theo là nó giống với những bài của người da đỏ mang âm hưởng thiên nhiên núi rừng; hoặc các bài trong các phim Cao Bồi miền viễn tây như For A Few Dollars More và A Fistful of Dollars.
Như vậy nội dung bài giao hưởng VN rất phù hợp với sự thể hiện phong cách sôi động – ầm vang – hào hùng, du dương sống động của âm thanh núi rừng, khi thì yên ả như mặt hồ, khi thì sôi trào như bão giông núi lửa, khi thì mềm mại như ngọn gió hoặc dòng chảy của các con sông. Tôi rất muốn được nghe các bài giao hưởng mang bản chất thuần Việt này tả lại sự hào hùng cảnh của 2 Bà Trưng cưỡi voi xung trận, của Quang Trung đánh tan mấy mươi vạn quân Xiêm, của Lý Thường Kiệt đánh đâu thắng đó, của Hưng Đạo Vương 3 lần đánh bại quân Nguyên. Hoặc ở tầm cao hơn, hãy dùng nó để mô tả sự hùng vĩ của thiên nhiên tạo hóa, của sinh và tử, của ánh sáng và bóng tối, của toàn thể vũ trụ, của sự choáng ngợp khi đứa trẻ vừa mở mắt chào đời và nhìn thấy thế giới, của một người trước khi trút hơi thở cuối cùng phải lìa bỏ trần thế này; hoặc của sự ám ảnh tình yêu, của nỗi đau khi bị phụ tình, của hạnh phúc vô biên khi được tình yêu “nhận lời” …
Tất nhiên là tùy nội dung mà chúng ta nên biết sữ dụng “tổ hợp” loại nhạc cụ truyền thống nào cho phù hợp nghen!
Nếu Việt Nam có thể tạo ra được nền nhạc giao hưởng như tôi vừa nói, nó sẽ đi vào lịch sử không chỉ của VN mà còn của nhân loại, và trường tồn mãi mãi, cái cốt lõi tôi đã chỉ ra, giờ thì còn phải xem các bạn có thể làm gì với nó! HÃY ĐỌC THẬT KỸ NHỮNG GÌ TÔI VIẾT.
About Author
